Umum va tib psix p65

birinchi bosqich
— qo‘rquv bosqichidir. Bu bos- 
qichda qon bosimi va tana harorati pasayadi, kapillarlarning 
qon bilan to ‘lishi va alkoloz kuzatiladi, oshqozon-ichak siste- 
masida funksional o‘zgarishlar, qonda qand miqdori kamayadi. 
Ikkinchi bosqich
— bu qarshilik ko‘rsatish bosqichidir. Bu 
bosqichda alkoloz asidoz bilan, gipoglikemiya giperglikemiya 
bilan, arterial gipotoniya gipertoniya bilan almashadi, tana 
harorati ko‘tariladi va buyrakusti bezi qobig‘i kattalashadi, 
kortikosteroidlar ko‘plab ajralib chiqadi. 
Uchinchi bosqich
— 
toliqish bosqichidir. Bu bosqichda yurak mushaklarida distrofik 
o ‘zgarishlar, oshqozon-ichak sistemasida yarachalar paydo 
bo‘ladi, ularga nuqtasimon qon quyiladi, ayrisimon va limfatik 
bezlar burishib qoladi, miya faoliyati susayadi. Stressni 
G. Selegacha ham tadqiq qilishgan, lekin organizmda kecha- 
digan patofiziologik o ‘zgarishlar orasida bog‘liqlik alomati 
o ‘rganilmagan.
Stress qanday qilib distressga o‘tadi, haddan tashqari umum- 
moslashuv sindromi qanday qilib yuzaga keladi? Bu muam- 
molar hozirgi kunda olimlar tomonidan yana o‘rganilib kelin- 
moqda. G. Sele ta ’biri bilan aytganda odamni yoshligidan 
«paxtaga o‘rab-chirmash», ya’ni uni muammolardan avaylab- 
asrash umumiy moslashuv sindromining pasayishiga olib keladi. 
Bunda stress bemalol distressga o‘tishi mumkin. Hayotda stresslar 
b o ‘lib turishi tufayli ularni boshqarishni, ular keltirishi 
mumkin bo‘lgan zararni kamaytirishni bilish zarur.
Stresslarga ko‘nikish usullari: 
birinchi usul
tashkilot 
darajasidagi usul bo‘lib, siyosatdagi, ishlab chiqarish tuzilma- 
sidagi xodimlarga nisbatan qo‘yiladigan aniq talablarni ishlab 
chiqishda, ularning faoliyatiga baho berishda o‘zgarishlar ro‘y 
berishi natijasida sodir bo‘lib, bunday o ‘zgarishlar stressli 
vaziyatlarning manbayini barham toptiradi.