Umum va tib psix p65

MEHNAT VA TA’LIM PSIXOGIGIYENASI
113

---

Bu psixogigiyenaning asosiy vazifasi turmushda kishilarning 
o‘zaro munosabatlari, kechinmalari, har xil kelishmovchiliklar 
oqibatlarini o‘rganish, oldini olishdan iborat. Kishilar orasidagi 
kelishmovchiliklar negizida quyidagi kasallik va illatlar yo- 
tadi: nevrotik xastaliklar, psixopatiyalar, ruhiy kasalliklar, 
iqtisodiy yetishmovchiliklar, ichkilikbozlik, giyohvandlik, 
toksikomaniyalar va hokazo. Turmush psixogigiyenasi ushbu 
zararli omillarga qarshi psixogigiyenik chora-tadbirlar ishlab 
chiqishi kerak. Hozirgi kunda kishilar hayotida televideniya 
va radioning ta ’sirini o ‘rganish psixogigiyenada dolzarb 
muammo bo‘lib qolmoqda.
O‘zaro normal insoniy munosabatlarning psixoprofilaktik 
ahamiyati benihoya katta. Ruhiy shikastlarni bartaraf etadigan 
hamma omillar ruhiy sog‘lomlikni saqlash va psixik kasalliklarning 
oldini olishga imkon beradi. Masalan, bir tomondan, muomaladagi 
o‘zaro hurmat-izzat, xayrxohlik, ikkinchi tomondan, qo‘pollik, 
mensimaslik, dimog‘dorlikni olaylik. Ommaviy axborot vosita- 
larida bu masalalarga ko‘pincha katta e’tibor beriladi. Biroq, 
bu masala faqat axloq-odobga taalluqli bo‘lmay, balki uning 
tibbiy jihatlari ham bor. Tibbiyot xodimining loqayd, dimog‘dor, 
qo‘pol va andishasiz bo‘lishi chidab bo‘lmaydigan hol. Biroq, 
afsuski, shunday odamlar ham uchrab turadi. Ular bemorlar 
bilan ana shunday yomon muomalada bo‘lsalar bemorni davolash 
u yoqda tursin, hatto dardiga dard qo‘shib, unga ruhiy shikast 
yetkazib qo‘yishlari ham mumkin.
Shahar sharoitlarida ishlab chiqarish, transport, radio- 
priyomnik, televizor va musiqa asboblaridan chiqadigan shov- 
qin odamga patogen ta’sir qiladi. Unga qarshi kurash jiddiy 
psixogigiyenik tadbirlardan biri hisoblanadi.