|
14. Konstituciya - meniń mápimdi qorǵawshı
Is qaǵazlarınıń úlgileri
14.1. Konstituciya – insan máplerin qorǵawshı
Konstituciya – mámleketti mámleket, milletti millet sıpatında dúnyaǵa tanıtatuǵın qabusnamadur. (I.A.Karimov)
Konstituciyanıń qádir – qımbatın hesh nárse menen ólshep, teńep bolmaydı, sebebi, ondaǵı bekkemlengen qaǵıydalarda hám sáwlelengen ideyalarda xalıqtıń, millettiń, hár bir puqaranıń huqıq hám erkinlikleri sáwlelengen.
Konstituciyanıń alǵı sózinde, elimizdiń rawajlanıw jolınıń maqset wazıypaları hám printsipleri qısqasha bayan etilgen. Mámlekettiń barlıq tarawında erisken bir qatar jetiskenlikleri hám rawajlanıwı ushın huqıqıy jaqtan negiz bolıp xızmet etti. Konstituciyamız elimizde demokratiyalıq mámleket qurıw, erkin bazar ekonomikasın qáliplestiriw, insan, onıń mápleri, huqıq hám erkinlikleri joqarı qádiriyat esaplanatuǵın puqaralıq jámiyetin qurıw boyınsha eń áhmiyetli printsipler, qaǵıyda hám normalardı ózinde jámlestirip, jámiyetimiz turmısınıń huqıqıy tiykarı bolıp xızmet qılmaqta. Qaraqalpaqstan Respublikasınıń Konstituciyası joqarı yuridikalıq kúshke iye hújjet esaplanadı. Konstituciyamız xalıqtıń tileklerin sáwlelendiriwshi ádalatlı mámleket, párawan jámiyet hám erkin turmıs qurıw hám onı rawajlandırıwdıń keleshegin belgileydi.
Akt
Akt – bul mákeme, shólkem hám ayırım jeke adamlardıń is – háreketine baylanıslı bolǵan geypara waqıya, hádiyse yaki bolıp ótken jaǵdaydı tastıyıqlaw, oǵan gúwalıq beriw maqsetinde bir neshe adam tárepinen dúzilgen hújjet. Akttıń tiykarǵı maqseti júz bergen waqıya, hádiyselerdi, bolǵan awhaldı nızamlı túrde huqıqıy jaqtan sıpatlap hám tastıyıqlawdan ibarat.
A K T
Biz tómendegi qol qoyıwshılar, Bazarbay Saypov, Bahadır Qaypov hám Arzıgúl Sulaymanovalar menen birgelikte 2017 – jıldıń 22 – aprel kúni usı akttı jasadıq.
Akt mazmunı tómendegishe:
Bıyılǵı 2016 – 2017 – oqıw jılında institut málimleme resurs orayınan qaraqalpaq tili boyınsha 15 kitap aldıq.
Usınıń durıslıǵına qol qoyıwshılar:
______________________ B.Saypov
______________________ B.Qaypov
______________________ A.Sulaymanova
«____» aprel 2017 – jıl.
Arza
Arza – jámiyetlik turmısta eń kóp qollanılatuǵın is qaǵazı bolıp, ol belgili bir mákeme basqarıwshı adamnıń atına qanday da bir másele yaki is tuwralı ótinish, usınıs, shaǵım túrinde jazılatuǵın rásmiy hújjet bolıp esaplanadı. Onı barlıq adamlar qollana beredi.
Kólemi jazıw uslubına hám túrlerine qaramastan arza óziniń zárúrli bólimlerine iye bolıp, izbe – izlik penen jazıladı.
1. Arza jiberilgen mákemeniń atı yamasa mákeme basshısınıń atı.
2. Arza jazıwshınıń mákan jayı, wazıypası, atı hám familiyası.
3. Hújjettiń atı (Arza).
4. Tiykarǵı usınıs, ótinish shaǵım.
5. Arzaǵa qosa tigiletuǵın hújjetlerdiń atı (eger olar zárúr bolsa).
6. Arza jazıwshınıń qolı, atı, familiyası.
7. Arzanıń jazılǵan sánesi.
Bul joqarıdaǵılardıń bári arzada jazıla beriwi shárt emes.
Qay jerge kimge
Arza jazıwshınıń
lawazımı, tolıq atı,
turatuǵın jeri
|
Arza
arzanıń mazmunı jazıladı
qosımsha hújjetler
Sáne (jıl, kún, ay) qolı, atı, familiyası, ákesiniń atı.
|
Arzalar mazmunı hám jazılıw uslubına qaray hár qıylı boladı: arza bir neshe sózden ibarat qısqa bolıwı da, keń kólemde bolıwı da múmkin.
Jumısqa kiriw haqqında arzalardan úlgiler:
Nókis qalası №3 – sanlı
Ulıwma bilim beriw mektebiniń
direktorı B. Yusupovaǵa
usı mekteptiń qaraqalpaq tili
muǵallimi A. Sultamuratovtan
Arza
Maǵan 2017 – jıl 1 – iyuldan baslap 2016 – 2017 – oqıw jılı ushın tiyisli miynet dem alısımdı beriwińizdi sorayman.
________________ Sultamuratov A.
2017 – jıl 1 – iyul
Ájiniyaz atındaǵı Nókis mámleketlik
pedagogikalıq institutı Filologiya
fakultetiniń dekanı A. Abdievke
usı fakultettiń 1 – kurs studenti
Sultanov Azattan
Arza
Usı arzam arqalı sizden 2017 – jıl 10 – dekabr kúngi sabaqlardan ruxsat beriwińizdi sorayman.
________________ Sultanov A.
2017 – jıl 10 – dekabr
Bunnan basqa da arzalardıń túri kóp. Atap aytqanda, oqıwǵa kiriwge, jámiyetlik shólkemlerge aǵza bolıwǵa, xızmet babındaǵı óz huqıqların ámelge asırıw yamasa óz mápin qorǵaw ushın jazba túrdegi xabarlandırıwda boladı.
Talabalardıń bilim alıw barısında turmıs sharayatına baylanıslı arzalar da bolıwı múmkin.
Ájiniyaz atındaǵı Nókis mámleketlik
pedagogikalıq institutı tariyx
fakultetiniń dekanı B. Baymurzaevqa
usı fakultettiń 1 – kurs talabası
G. Yakupovadan
Arza
Meniń rayonnan kelgenimdi hám qatnap oqıwǵa múmkinshiligimniń joqlıǵın esapqa alıp maǵan talabalar úyinen orın beriwińizdi sorayman.
______________ G. Yakupova
2017 – jıl 4 – sentyabr.
Arzalardıń túrli mazmunda jazılǵan túrleri kóp. Puxaralardıń jeke mápi hám jámáát bolıp jazǵan arzaları, sonday – aq mákemeler tárepinen jazılatuǵın xızmet babındaǵı arzalar da boladı.
14.2. Berilgen sorawlarǵa toparlarǵa bólinip prezentatsiya jasań.
1) Konstituciyanı ne ushın qabıl etemiz?
2) Konstituciyanıń joybarı qalay tayarlandı?
3) Konstituciyanıń tariyxıy áhmiyeti qanday?
4) Ózbekstan Respublikası Konstituciyasınıń ózine tán ózgesheliklerin aytıp beriń.
Do'stlaringiz bilan baham: |
