Учебно-методический комплекс по "Энтомологии" подгатовлен на основе современной педтехнологии. Настоящий комплекс подготовлен на основании действующей

Qon so‘ruvchi pashshalar
 
(Hyppoboscidae) 
oilasi
vakillarining tuzilishi 
hayvonlar juni va pat qoplami orasida harakatlanishga moslashgan. Tanasi yassi va 
keng, qanotlari tanasiga tig‘iz tegib turadi, oyoq tirnoqlari o‘tkir. Ayrim turlarida 
qanotlari reduksiyaga uchragan. Ular uzun xartumi bilan sutemizuvchilar va qushlar 
qonini so‘radi. Urg‘ochilari bitta lichinka tug‘adi. U tezda rivojlanib g‘umbakka 
aylanadi. Ayniqsa, qo‘y pashshasi (
Melophagus ovinus
), ot pashshasi (
Hippobosca 
equina
) va it pashshasi ko‘pchilikka ma’lum. Qo‘y pashshasi hayvonlar qonining 
kamayib ketishiga, terisining yallig‘lanishiga va junlarining to‘kilishiga sabab 
bo‘ladi. 
Pashshalarga qarshi kurashish uchun avvalo, ular ko‘payadigan joylardagi 
lichinkalarni to‘liq yo‘qotish, kir o‘ralari, hojatxonalar va axlatxonalarni tez-tez 
tozalab turish lozim. Chiqindilarni kompostlash yoki dezinfeksiyalovchi moddalar 
bilan zararsizlantirish lozim. Ochiq tipdagi hojatxonalarda axlat ustiga 
so‘ndirilmagan ohak yoki xlorli ohak sepib turish zarur. Voyaga yetgan pashshalarni 
qirish uchun binolarga insektitsidlar bilan ishlov berish lozim. Pashshalar yopishqoq 
qog‘oz va pashsha tutqichlar bilan tutiladi. Jamoat ovqatlanadigan korxonalarda, 
oziq-ovqat omborlarida, kasalxona va yotoqxonalarda pashshalarni batamom qirib 
tashlash zarur. Buning uchun ularga qarshi turli insektitsidlar: xlorofos, geksoxloran 
va boshqa dorilar qo‘llaniladi. Bino va oziq-ovqat mahsulotlarini pashshalardan 
saqlash kerak. Yoz vaqtlarida derazalarga doka, sim to‘r tutish, ovqatlarning va 
idishlarning ustini yopib qo‘yish lozim. 
Bo‘kalar
 
ham kalta mo‘ylovli doira chokli ikki qanotlilar kenja turkumiga 
kiradi. Bo‘kalarning quyidagi 3 ta oilasi bor: oshqozon bo‘kalari, teri osti bo‘kalari va 

---

240 
burun-halqum bo‘kalari. Bo‘kalar lichinkalik davrida parazitlik qiladi. Voyaga yetgan 
bo‘kalarning og‘iz organlari reduksiyaga uchragan va ular oziqlanmaydi. Shuning 
uchun ular uzoq yashamaydi.