Учебно-методический комплекс по "Энтомологии" подгатовлен на основе современной педтехнологии. Настоящий комплекс подготовлен на основании действующей

86-rasm. Teri osti bo‘kasining rivojlanish sikli 
Ayrim hollarda teri osti bo‘kalarining lichinkalari odamda ham parazitlik 
qilishi mumkin. Lichinkalar ko‘zga tushganda, odam ko‘r bo‘lib qolishi mumkin. 
Bo‘kalar va ular keltirib chiqaradigan kasalliklarga qarshi kompleks chora- tadbirlar 
qo‘llaniladi. Birinchi navbatda, kasallangan mollar davolanadi. Buning uchun 
lichinkalar tugunlardan qo‘l bilan siqib chiqariladi yoki tugundagi lichinkalarga 
qarshi dori yuborilib o‘ldiriladi. Hayvon tanasidagi bu tugunlar bir vaqtda paydo 
bo‘lmaydi. Shuning uchun davolash har 10 kunda takrorlanib turiladi. Lichinkalarni 
siqib chiqargandan keyin, o‘rniga yod eritmasi surtish, shuningdek, lichinkalarni qirib 
tashlash kerak. 
Mollarga bo‘kalar yuqmasligi uchun yoz va kuzda ularning terisiga har 20-25 
kunda sistemali ta’sir qiladigan har xil dorilar purkaladi. Qanotli bo‘ka hujumidan 
saqlanish uchun kunning isigan vaqtida mollarni binolarda saqlash va ularni kechasi 
hamda ertalab o‘tlatish tavsiya etiladi. Qoramol bo‘kasiga qarshi gipodermin - 
xlorofos, gipoxlofos, ivomek, sidektin, faskoverm ishlatiladi.
Oshqozon bo‘kasi
 
(Gastrophilidae)
 oilasi
vakillarining lichinkalari asosan ot, 
eshak, karkidon va fillarning oshqozonida parazitlik qiladi. Oshqozon bo‘kalarining 
30 ga yaqin turi bor. 

---

242 
Gastrophilis avlodiga mansub 6 ta tur bo‘ka lichinkalari O‘zbekistonda otlarda 
parazitlik qilib, gastrofilyoz kasalligini keltirib chiqaradi. Bu parazitlar hayvonlar 
oshqozonini buzadi, otlar ozib ketadi va ularning ish qobiliyati pasayadi. 
Gastrofilyoz qo‘zg’atuvchisi-Gastrofilus intestinalis ning jinsiy voyaga 
yetganlari 15-20 mm uzunlikda bo‘lib, rangi sariq-qo‘ng‘ir, qalin tuklar bilan 
qoplangan. Mo‘ylovlari kalta, qanotlari tiniq. Tuxumlari sarg‘ish rangda, yuqori 
qutbida kichik qopqoqchasi bor. 
Otlarning oshqozon bo‘kasi imago davrida otlarga zarar keltiramay, faqat 
lichinkalari zarar yetkazadi. Urg‘ochi bo‘kalar yozda uchib yurib otlarning lablari, 
bo‘yni, oldingi oyoqlari, ko‘krak va qorin qismi junlariga 300 tadan 700 tagacha 
tuxum qo‘yadi. Oradan 4-5 oy o‘tgach, tuxumlardan lichinkalar chiqadi va bu 
lichinkalar ot terisining kuchli qichishini keltirib chiqaradi. Ot tishlari bilan terisini 
qashishi natijasida bo‘ka lichinkalarining bir qismini yutib yuboradi (87-rasm).