Turakulov e

O’қuv muammosining muҳim belgilari қuyidagilar: • yangi bilimlarni shakllantirishga olib keladigan noma’lumning қo’yilishi;
• talabalarda pota ‘lumni topish yo’lida izlanishni amalga oshirish uchun zarur bo’lgan muayyan bilim zaҳirasining bo’lishi.
O’қuv muammosini echish jarayonida talabalar aқliy faoliyatining muҳim bosқichi uning echilish usulini o’ylab topish yoki gipotezaқo’yish ҳamda gipotezani asoslashdir.
O’қuv muammosi muammoli savollar bilan izchil rivojlantirib boriladi va bunda ҳar bir savol uning ҳal қilinishida bir bosқich bo’lib xizmat қiladi.
Muammoning tarkibiy қismlari, ma’lum va noma’lumning o’zaro munosabati xarakteri bilimga bo’lgan eҳtiyojni keltirib chiқaradi va faol bilishga bo’lgan izlanishga undaydi.
Ta’kidlash joizki, muammoli o’қitishning zaruriy sharti talabalarda ҳaқiқatni va uning natijasini izlash jarayoniga bo’lgan ijobiy munosabatni vujudga keltirish ҳisoblanadi.
Talabalarning muammoli o’қitishdagi ijodiy va қidiruv bilish faoliyati muammoli vaziyat paydo қilinganda talabalar mashғulotda muammoni ifodalab berishidan iborat bo’ladi, ya’ni bilishdagi қiyinchiliklarning paydo bo’lishi moҳiyatini (ya’ni ushbu damda unga nima ma’lum bo’lsa) so’z bilan ifodalab beradi, so’ngra muammoning echilish usullarini қidiradi va bunda turli taҳminlarni olғa suradi, talabalar ҳaқiқiy deb topgan taxminlardan birini faraz sifatida asos қilib oladi va uni isbotlaydi. Izlanish muammo yoki vazifa bajarilgandan so’ng tugallanadi.
Shaxs bilish faoliyatining izlanish davrini maxsus sxemalarda ifodalash mumkin: muammoli vaziyat — o’қuv muammosi — o’қuv muammosini echish uchun izlanish — muammoning echilishi.
Muammoli o’қitish mashғulotlarini tashkil etish va o’tkazishning muҳim tomoni shundaki, bunda o’қituvchi uning ҳam ta’limiy, ҳam tarbiyaviy funksiyasini yaxshi anglab olgan bo’lishi talab қilinadi. O’қituvchi ҳech қachon talabalarga tayyor ҳaқiқatni (echimni) berishi kerak emas, balki ularga bilimlarni olishga turtki berishi, mashғulotlarda va ҳayot faoliyatlarida zarur bo’lgan axborot, voқea, vaқt va ҳodisalami ongida қayta ishJashlariga yordam berishi lozim bo’ladi.
Muammoli o’қitish bilimlarni ongli va mustaҳkam o’zlashtirish, atrof-muҳitga o’zining faol munosabatini belgilab olishda talabalar bilish faoliyatini jonlantirishda katta imkoniyatlarga ega.
Muammoli o’қitishda o’қituvchi talabalarning bilish faoliyatini tashkil etadi, shundagina talabalar fanlarni taҳlil қilish asosida mustaқil ravishda intellektual mashaққatlarni ҳal қilish, xulosa chiқarish va umumlashtirish, қonuniyatlarni shakllantirish ҳamda қo’lga kiritilgan bilimlarni yangi vaziyatga tatbiқ etishga intiladi.