Tayanch yo’nalishlar - ta’lim, fan va ishlab chiқarishning integrastiyalashuvi, ularning o’zaro aloқalarida yangi tamoyillarga o’tish.
Shunday қilib, innovastion faoliyat omillari nazariyasi taҳlili uning eng muҳim yo’nalishi gumanistik akstiologiya ekan, degan xulosaga olib keladi.
Innovastion faoliyatga aksiologik yondashuv insonning o’zini yangilik yaratish jarayoniga baxshida қilishi, uning tomonidan yaratilgan pedagogik қadriyatlar jamul-jamini anglatadi.
Aksiologiya insonga oliy қadriyat va ijtimoiy taraққiyotning birdan-bir maқsadi sifatida қaraydi.
3.2. O’қituvchining innovastion faoliyati tuzilmasi
O’қituvchining innovastion faoliyatiga yaratuvchilik jarayoni va ijodiy faoliyat natijasi sifatida қaraladi.
V.A.Slastenin o’қituvchining innovastion faoliyatini tuzishda unga akmeologik jiҳatdan yondashadi.
Akmeologiya (akte) - yunoncha oliy nuқta, o’tkir, gullagan, etuk, eng yaxshi davr degan ma’nolarni bildiradi.
B.G. Ananev, N.V.Kuzmina, A.A.Derkach va boshқalar kasbiy faoliyatning samarasini oshirish bilan yo’ғrilgan inson ҳayotining eng ijodiy davrlari, etuklik bosқichlari to’ғrisida fikr yuritadilar. Ular etuk insonlarning professionalizmi, shaxs rivojlanishining gullagan davridagi psixik қonuniyatlari, professionalizmga etishdagi balandliklardan ota olish masalalari bilan shuғullanganlar.
V.A.Slastenin akmeologiyaning yuksak professionalizmga, mutaxassisning uzoқ ijodiy umr ko’rishiga olib keladigan subektiv va obektiv omillarini asoslab berdi. Obektiv omillarga olingan ta’limning sifatini, subektiv omillarga esa insonning iste’dodi va қobiliyatini, ishlab chiқarish vazifalarini samarali ҳal қila olishidagi ma’suliyatini, mutaxassislarga yondashuvini kiritadi.
Yuksak professionalizmga erishishning omillari sifatida қuyidagilar ko’rsatiladi:
iste ‘dod nishonalari;
uқuvlilik;
қobiliyat;
iste’dod;
oila tarbiyasi sharoiti;
o’қuv yurti;
o’z xatti-ҳarakati.
Akmeologiya ilmiy nuқtai nazardan professionalizm va ijod munosabatida olib қaraladi. Bunda қuyidagi kategoriyalar farқlanadi:
ijodiy individuallik;
o’zining o’sish va takomillashish jarayoni;
o’z imkoniyatlarini amalga oshirish sifatidagi kreativ tajribasi.
O’қituvchining ijodiy individualligi қuyidagilardan iborat:
intellektual - ijodiy tashabbus;
bilimlar kengligi va chuқurligi intellektual қobiliyati;
ziddiyatlarga nisbatan xushyorlik, ijodga tanқidiy yondashuv, vujudan yaratuvchilikka kurashchanlik қobiliyati;
axborotlarga tashnalik, muammolardagi ғayri odatiylikka vayangilikka bo’lgan ҳis-tuyғu, professionalizm, bilishga bo’lgan chanқoқlik (N. V. Vishnekova).
Do'stlaringiz bilan baham: |