Tuproqshunoslik va geografiya

GULBOG’. Tuman markazidan 18 km shimoli-sharqda. Jo’yrabod qishloq fuqarolar yig’ini hududida joylashgan yangi qishloq. Qishloq 1983 yilda «Gulbog’» nomini olgan. Aholisi asosan uzumchilik bilan shug’ullanadi.
GULISTON. Tuman markazidan 18 km g’arbda, Vardonze qishloq fuqarolar yig’ini hududida joylashgan. Milliy tarkibi — o’zbek va tojiklar.
1980 yillarda yangidan o’zlashtirilgan erlarga odamlar ko’chib kela boshladilar. 1989 yilda qishloqqa «Guliston» nomi berilgan. Qishloq Q.Murtazoev jamoa xo’jaligi (sobiq «Tambov» sovxozining) markazi hisoblanadi.
DENAV. Tuman markazidan 14 km shimoli-sharqda joylashgan yirik qadimiy qishloq. Denav — tojikcha: «deh» (qishloq) va «nav» (yangi) so’zlaridan olingan bo’lib, «Yangi qishloq» degan ma’noni bildiradi.
Ma’lumotlarga ko’ra, Abdullaxon (XVI asrning 60— 90-yillarida) Buxoro hukmdori bo’lgan vaqtlarda Shofirkon tomonlarga tez-tez shikorga kelib turgan. Hozirgi Denav qishlog’i atroflari o’sha paytlarda ov qi-linadigan qushlarga boy, erlari sero’t va unumdor bo’lgan. Buni ko’rgan Abdullaxon, hozirgi Dahyori Bihisht mozorining g’arb tomonida masjid, minora va dam olish uchun uy qurdirgan. Shu atrofda uning maslahati va ko’rsatmasi bilan odamlar ko’chib kela boshlaganlar. Bu qishloq «Dehnaviy Abdullaxoniy» (Abdullaxonning yangi qishlog’i) deb atalgan. Keyinchalik Denav nomini oldi va Shofirkonning aholisi zich joylashgan qishloqlardan biriga aylandi. Unda 14—15 ta guzar bo’lib, Ashurlar, Kallar, Mirzolar, Polvonlar, Arboblar, Xo’jalar, Kosiblar kabi nomlar bilan atalgan. Bu nomlar har bir guzar aholisining ijtimoiy kelib chiqishi, kasb-kori va hokazolarga qarab nomlangan.
DEHQONOBOD. Tuman markazidan 12 km g’arbda, Vardonze qishloq fuqarolar yig’ini hududida joylashgan. 20-yillarda tashkil etilgan qishloqlar toifasiga kiradi. Yangi tuzum dehqonlarga er bera boshlagan paytda Jilvoncho’li bilan tutash, hozirgi Dehqonobodga aholisi zich qishloqlardan kishilar ko’chib chiqa boshlaganlar. Qishloqqa dastlab Xoja g’ulomtelik aka-uka Yunus va Safar Yusupovlar, Safar Elov, To’la To’xtaev, jo’ynavlik Murod Latipov, Oston bobo va u kishining farzandlari Said, Navro’z, Sanoqul Ostonovlar, ko’hna vardonzelik Sultonmurod va uning o’g’illari Murodullo, Rajabboy Sultonovlar, Usmon bobo va o’g’illari Haydar, Bakir Usmonovlar, aka-uka Botir va Fattoh Mavlonovlar, Qilichboy, Siroj, Amin, chuquraklik Tohir, Niyoz Valievlar, Bo’ri bobo va farzandlari Qahhor, Ro’zi Bo’rievlar, Islom Niyozov singarilar birinchilar katorida ko’chib kelganlar.