Тошкент Тиббиёт Академияси

Биологик омилни организмга таъсири.
Биологик омилни ишловчилар организмига таъсири ҳар хил. Кўпинча бу омил таъсири аллергик ҳарактерга эга. Таркибида итигент ёки гаптенлар борлиги ва улар қон зардобидаги оксил моддалар билан енгил бирикиши сабабли организмни иммун холатини ўзгартиради ва заҳарланиши ва зарарланишини чақиради. Биологик омилнинг ўсимликлардан келиб чиқанларидан — бактериялар ва замбуруғлар энг кучли аллерген ҳисобланади. Патоген флорали бактерияларга қараганда справит бактериялар кўпроқ организмни сенсибиллаштиради. Аллергик касаллардан аллергик алъвеолитлар, ринитлар, бронхитлар, тошмалар, аллергик астмалар чиқаради. Ишловчилардаги бу аллергик холат ишини томом қилишларидан кейин 2 — 5 йилгача давом этади. Бунда биринчи терига таъсир йўқолади, кейинчалик эса юқори нафас йўлларига таъсир кетади. Юқумли касалликни ишловчиларда бактерия ёки вирус микроорганизимлари, замбуруғларга ва уларни споралари таъсири чақириши мумкин. Меҳнат шароитларини ўрганиб касб касалликларини келиб чиқиш сабабларини ва юқумли касаллик манбалари аниқланади. Касб касалликларидан астери — гилезлар, пеницилиниоз, мукороз, қандидамикоз, гистоплазмоз, актиномикоз тарихафити ва бошқалар. Булар асосан ачитки замбуруғлар таъсиридан ҳосил бўлади. Ресипиратор микозлар эса жуда кўп хил тури бўлиб, диагностика қийналинади.
ЗООАНТРАПОНОЗЛАР — манбаси заҳарланган ҳайвонлар ва юққан каслларни бўлиб ҳар хил микроблар ҳисобланади. Зооатрпонозларни касб касалликлари турларига ҳисобланади 22 та назалог группаси ва шакли бўлиб юқумли касалликлар бўлиб, юқумли касаллик паразитар касалликлар билан боғлиқ. Ишовчиларда касалликлар билан боғлиқ зооантрапанозларда: бруцелёз, туляремия, туберкулёз, сил оналез, липтоспироз, токсапласмоз, орнитоз, листариоз, часотка столбняк ва эризинелоитлар. Биологик омиллларнинг токсик таъсири бактерия ва замбуруғларнинг токсин ҳосил қилишига боғлиқ. Ҳозирги пайтда 120 турга яқин токсик кўзиқоринлар ва 100 турга яқин микото токсинлар мавжуд бўлиб, заҳарланишлар чақириши мумкин. Ишловчилардан антибиотик таьсири натижасида дизбактириоз ҳосил бўлади. Потоген ва спрофит бактериялар токсинлар ишловчиларга таъсир қилиши мумкин. Биологик омил таъсири натижасида ишловчиларни специфик иммунитет пасаяди бу холат бошқа касалликлардан яъни грипп, юқори нафас йўлари касалликлар, пиодермия, флегмон йирингли отит, гепатит ва бошқа касалликларни даврини ўзайтириб юборади. Биологик омил фақат зарарли бўлиб қолмасдан балки ҳавфли омил сифатида шикасланишга олиб келиши мумкин.