Toshkent moliya instituti "statistika" kafedrasi

A. Bir tekisda rivojlanish
. Dinamikaning bunday tipi doimiy mutlaq 
o’zgarishlarga xosdir.

Y
z 

const 
Bunday sharoitda dinamika qatori quyidagi tenglama bilan tekislanadi: 
t
а
а
Y
t
1
0


B. Teng tezlashgan (sekinlashgan) rivojlanish
. Dinamikaning bunday tipiga 
rivojlanish doimiy ko’payishi (ozayishi) xosdir. Ushbu dinamika qatorlarining
darajalari doimiy o’zgarish sur’atlari bilan o’zgaradi: 
const
R


---

118 
Bunday dinamika qatorlarida asosiy tendentsiya ikkinchi darajali parabola
tenglamasi bilan tasvirlanadi:
2
2
1
0
t
a
t
a
a
Y
t



bu erda: 
a
2
parametr rivojlanish intensivligini doimiy o’zgarishini
xarakterlaydi. 
a
2
>0 bo’lsa rivojlanish tezlashadi, 
a
2
<0-sustlashadi. 
a
1 
parametr
plyus va minus belgili bo’lishi mumkin. 
V. O’zgaruvchan tezlashadigan (sekinlashadigan)rivojlanish
. Dinamikaning
bunday tipi uchun rivojlanish tendentsiyasi uchinchi darajali parabola tenglamasi 
bilan tasvirlanadi: 
3
3
2
2
1
0
t
a
t
a
t
a
a
Y
t




bu erda: 
a
3
parametri o’zgarish tezlashishini aks ettiradi.
a
3 
>0 tezlashish
yuqorilashadi va 
a
3
<0-sustlashadi. 
G. Eksponent bo’yicha rivojlanish
. Dinamikaning ushbu tipi o’zgarish sur’atini
barqarorligini xarakterlaydi: 
const
R
з

Bunday dinamika qatorlarida asosiy tendentsiya quyidagi tenglama bilan 
tasvirlanadi: 
t
t
a
a
У
1
0


a
1
parametr rivojlanish intensivligini xarakterlaydi.