Toshkent kimyo-texnologiya insituti shahrisabz filiali oziq-ovqat mahsulotlari texnologiyasi va sanoat uzumchiligi fakulteti

Nazorat uchun savollar:

1. "Gidrosfera" nima?

2. Qattiq suv inson tanasiga qanday ta'sir qiladi?
3. Suv inson hayoti uchun qanday ahamiyatga ega?
4. Suv havzalarining antropogen ifloslanishining asosiy turlarini aytib bering
5. Kasalliklar paydo bo'lishida suv omilining roli.
6. Suvning tabiiy mineral tarkibining qiymati.
7. Suv ta'minoti manbalari, ularning sanitariya-gigiyena xususiyatlari.
8. Suvdan foydalanish toifalari.
9. Ichimlik suvi sifatini oshirish usullarini ko'rsating.
10. Markazlashtirilmagan suv ta'minoti nima?
11. Markazlashtirilmagan suv ta'minoti manbalariga qanday talablar qo'yiladi?


Мавзу: TUPROQ GIGIYENASI
TUPROQ GIGIENASI VA OZIQ-OVQAT MAHSULOTLARINI KSENOBIOTIKLAR BILAN IFLOSLANISHIDA UNI TA’SIRI.

Tuproq atrof-muhitning ajralmas qismi sifatida quyosh nuri, suv va harorat bilan birga inson hayotining ham ajralmas qismidir.

Tabiatdagi moddalar aylanishida tuproq yetakchi ahamiyatga ega. Atmosfera, gidrosfera, flora kabi boshqa ekologik tizimlar bilan doimiy aloqada bo'ladi.
Tuproq inson tanasiga kiradigan oziq-ovqat va zaharli tarkibiy qismlarning muhim manbaidir.
Anorganik va organik moddalarni parchalanishi va sintez qilishning xilma-xil va murakkab jarayonlari, fotokimyoviy reaksiyalar doimiy ravishda amalga oshiriladigan ulkan tabiiy laboratoriyadir. Tuproq dunyo aholisini oziq-ovqat resurslarining 95-97% ta'minlaydigan oziq-ovqat manbai hisoblanadi.
Tuproq mintaqaning iqlimiga sezilarli ta'sir qiladi. Unda patogen bakteriyalar, viruslar, gelmint tuxumlari yashaydi va nobud bo’ladi. Bu qator yuqumli va yuqumsiz kasalliklar, gelmintozlarni yuqtirishning asosiy yo'llaridan biridir. Tuproq to'g'ridan-to'g'ri yoki bilvosita odam organizmiga toksik, kanserogen, mutagen va boshqa ta'sir ko'rsatishi mumkin. Tuproqdagi mikro elementlarning yetishmasligi yoki ko'pligi endemik kasalliklarni keltirib chiqaradi. Shuning uchun tuproqning aholi salomatligiga salbiy ta'sirining oldini olishni to'g'ri amalga oshirish uchun tuproqda sodir bo'ladigan jarayonlar va ularning qonuniyatlarini bilish zarur.
Dunyoning quruqlik maydoni 129 million km² ni yoki yer maydonining 86,5 % tashkil qiladi.
Tuproq - bu atmosfera va uning ostidagi jinslarni tabiiy shakllanishidir. Tuproqning qalinligi bir necha santimetrdan 2 m va undan ortiqni tashkil qiladi. Tuproq ona jins (mineral birikmalar), o'lik organik modda, gumus, tirik organizm, havo va suvdan iborat.
Tuproqning vertikal qismida bir necha qatlamlarni (yoki gorizontlarni) ko'rish mumkin. Ushbu gorizontlarning ketma-ketligi tuproq profili deb ataladi.
Tuproqning yuqori (yoki haydaladigan) qatlamida o'simlik ildizlari, zamburug'lar, mikroorganizmlar, turli xil tuproq hasharotlari va hayvonlari mavjud. Ushbu grizontda organik moddalarning asosiy aylanishi sodir bo'ladi. Har xil trofik darajadagi barcha ishlatilmagan organik materiallar yana qayta ishlanadi va bu yerda parchalanadi, avval gumusga, oxir-oqibat noorganik birikmalarga.