Toshkent davlat yuridik universiteti jinoyat huquqi

16.6.
Kasallik tufayli javobgarlikdan ozod qilish 
Jinoyat sodir etgan shaxsning kasalligi tufayli javobgarlikdan ozod qilish 
javobgarlikdan ozod qilish turlari orasida alohida ahamiyat kasb etadi. 
Jinoyat qonunida jinoyat sodir etgan shaxs hukm chiqarilgunga qadar o‗z 
harakatlarining ahamiyatini anglay olmaydigan va o‗z harakatlarini boshqara 
olmaydigan darajada ruhiy kasallikka chalinib qolgan bo‗lsa, javobgarlikdan ozod 
qilinishi belgilangan.
Jinoyat qonunida belgilangan yoshga to‗lgan, aqli raso jismoniy shaxs sodir 
etgan jinoyati uchun javobgarlikka tortiladi. Jinoyat sodir etish vaqtida o‗z 
qilmishining ijtimoiy xavfli xususiyatini anglagan va o‗z harakatlarini boshqara 
olgan shaxs aqli raso deb topiladi.
Jinoyat sodir qilgan vaqtda aqli noraso bo‗lgan shaxslarning qilmishi jinoyat 
hisoblanmaydi. Chunki bunday shaxslar jinoyat subyekti sifatida tan olinmaydi, 
ya‘ni jinoyat tarkibining elementlaridan bittasi – jinoyat subyekti mavjud 
bo‗lmaydi. Bunday shaxslarga nisbatan jinoyat qonuni asosida tibbiy yo‗sindagi 
majburlov choralari qo‗llaniladi.
Jinoyat sodir etgan shaxsning ruhiy kasallikka chalinib javobgarlikdan ozod 
qilinishi, uning ruhiy kasallikka chalinish vaqtiga ko‗ra ikkiga bo‗linadi: