Тошкент давлат юридик университети фуқаролик ҳУҚУҚИ дарслик II қисм

Мажбурият юклаш. Васият қолдирувчи васият бўйича меросхўр зиммасига бирон бир ҳаракатни бажариш ёки бажаришдан ўзини тийиш мажбуриятини юклаб, бу мажбуриятни бажариш кредитор сифатида талаб қилиш ҳуқуқини ҳеч кимга бермаслиги, худди шу каби умумфойдали мақсадни амалга ошириш учун васиятномани ижро этувчининг зиммасига маълум мажбурият юклаши мумкин. Бу мажбуриятни бажариш учун мерос қолдирувчи томонидан мол-мулкнинг бир қисми ажратилиши ҳам мумкин. Бундай мулкий хусусиятга эга бўлган хатти-ҳаракатларни содир этишдан иборат мажбуриятга нисбатан ҳам васият мажбурияти тўғрисидаги қоидалар қўлланилади. Мажбурият юклаш васият мажбуриятидан шахсий характерга эга эканлиги билан фарқ қилади. Яъни, мисол учун васият мажбурияти юкланган шахс вафот этса бу мажбурият унинг ворисига ўтади, ёхуд меросдан врз кечса уни улиши ўтган бошқа меросхўрга ўтади. Мажбурият юклашда эса, уни содир этишга мажбур вориснинг вафот этиши, меросдан воз кечиши ёхуд нолойиқ меросхўр деб топилиши мажбуриятни бошқа ворисларга ўтишига эмас, балки унинг бекор бўлишига олиб келади. Мажбуриятни юклаш мулкий характерга эга бўлган хатти-ҳаракатлар содир этишдан иборат бўлган ҳолларда, ФКнинг 1132-моддаси назарда тутилган қоидаларга амал қилинади.


Назорат учун савол ва топшириқлар

1. 
   Васият мажбурияти ва мажбурият юклаш тушунчаларининг ўзаро фарқи;
   
2. 
   Муомала лаёқати чекланган шахслар томонидан васиятнома тузишнинг ўзига хос хусусиятлари;
   
3. 
   Васиятномани ҳақиқий эмас деб топишда даъво муддатининг қўлланилишини изоҳланг;
   
4. 
   А.Алимов 19 август 2007 йилда ўзига тегишли барча мол-мулкни ўғли Б.Алимовга васият қилиб васиятнома ёзди. Кейинчалик 15 ноябр 2009 йилдаги васиятномаси билан ўзига тегишли Тошкент шаҳрида жойлашган уй-жойини қизи Н.Алимовага ҳамда “Баҳор” МЧЖдаги улишини набираси Д.Бахромовга қолдирди. Шунингдек, 2010 йилда “Олмос” АЖнинг акцияларини сотиб олди. А.Алимовнинг вафотидан сўнг қайси васиятнома бўйича мерос тақсимланади. Акцияларга нисбатан ворислик қайси (васият ёки қонун бўйича ворислик) асосда вужудга келади. Масалани Ўзбекистон Республикасининг қонунчилиги асосида ҳал этинг.