Тошкент давлат юридик институти

Жиноят кодекси 166-моддаси 2-қисми “а” банди билан қилмишни тавсифлаш учун қуйидагилар эътиборга олиниши лозим:
- зўрлик ишлатиб талончилик қилиш нафақат ҳаёт ёки соғлиқ учун хавфли бўлмаган аниқ зўрлик ишлатилганда, балки шундай зўрликни қўллаш билан қўрқитганда ҳам мавжуд бўлади;
- зўрлик ёки уни қўллаш билан қўрқитиш мулк ихтиёрида, тасарруфида ёки қўриқловида бўлган шахсга нисбатан, шунингдек ўзганинг мулкини очиқдан-очиқ эгалик қилишга қаршилик қилувчи шахсларга нисбатан ҳам қарши йўналтирилган бўлиши мумкин;
- ҳаёти ёки соғлиқ учун хавфли бўлмаган зўрлик деганда енгил тан жароҳати етказишни тушуниш лозим. Бундай зўрлик жабрланувчига жисмоний азоб берувчи ёки унинг эркинлигини чеклаб қўювчи ҳаракатларда ифодаланиши мумкин⁴⁴.
Талон-торож натижасида жабрланувчининг соғлиғига етказилган енгил шикаст босқинчиликда ҳам, талончиликда ҳам мавжуд. Лекин эътиборли жиҳати шундаки, босқинчиликда енгил шикаст жабрланувчининг ҳаёти ёки соғлиғи учун хавфли бўлган усулда содир этилади. Масалан, айбдор пичоқдан фойдаланиб, жабрланувчининг қулоғидан зирагини тортиб олса ва натижада жабрланувчининг соғлиғига енгил шикаст етса, айбдорнинг ҳаракатлари босқинчилик деб баҳоланиши керак.
Талончиликда эса, жабрланувчининг соғлиғига енгил шикаст ҳаёт ёки соғлиқ учун хавфли бўлмаган зўрлик натижасида етказилади. Масалан, айбдор жабрланувчининг қулоғидан зирагини юлиб қочса, натижада жабрланувчининг соғлиғига енгил шикаст етса, унинг ҳаракатлари талончилик сифатида, агарда бундай қилмиш натижасида жабрланувчининг соғлигига ўртача оғир ёки оғир шикаст етказиладиган бўлса, бундай ҳолда талончилик соғлиққа қарши жиноятлар (ЖК 104, 105-моддалари) билан жиноятлар жами тариқасида квалификация қилиниши керак.
Ўзганинг мулкини зўрлик ишлатиб ғайриқонуний равишда эгаллаш босқинчилик ва талончиликда назарда тутилган бўлиб, босқинчиликда ҳаёт ёки соғлиқ учун хавфли бўлган зўрлик ишлатилса, талончиликда ҳаёт ёки соғлиқ учун хавфли бўлмаган зўрлик ишлатиб ёки шундай зўрлик ишлатиш хавфи билан қўрқитиб, содир этилади.
Талончиликда ишлатиладиган зўрлик жисмоний ёки руҳий кўринишда бўлади.