Toshkent davlat yuridik instituti fuqarolik huquqi

3. K o'chm as m u lk n i sotish shartn om asinin g predm eti va bahosi
Ko'chm as m ulkni sotish shartnom asida shartnom a bo'yicha sotib 
oluvchiga to p shirilishi lozim b o 'lg an m ulkn i aniq b erish im konini 
b eradigan m a ’lum otlar, sh u ju m ad an, ko'chm as m ulk tegishli 
yer 
u c h a s tk a s id a yoki bo sh q a k o 'c h m a s m u lk n in g ta rk ib id a q a n d a y
joylashtirilganligini belgilash imkonini beradigan m a’lumotlar ko'rsatilgan 
bo'lishi shart. Masalan: Yer kodeksining 18-moddasida belgilangan asoslar 
bo'yicha xususiylashtirilgan yer uchastkasi sotilganda u joylashgan hudud 
yerning toifasi, um um iy maydoni va chizma rejasi, inshootlar, n oturar 
joy im oratlar sotilganda uning manzilgohi, tayinlanish maqsadi, maydoni, 
necha qavat ekanligi haqidagi m a’lum otlar ko'rsatilgan bo'lishi lozim. 
K o 'ch m as m u lk xu su siy alo m atlari bilan belgilanadigan m ol-m ulk 
bo'lganligi sababli, uning aynan xuddi ana shu sifat belgilari shartnom ada 
aniq-ravshan belgilangan bo'lishi kerak. Bu holat taraflar o'rtasida har 
xil nizolar vujudga kelishining oldini oladi. Agar shartnom ada ko'chmas 
m ulk haqida yuqoridagi m a’lum otlar bo'lmasa, ko'chmas m ulk haqidagi 
s h a rtn i ta ra fla r o'zaro kelishib olm agan, shartn om a esa tuzilm agan 
hisoblanadi. Binobarin, ko'chm as m ulk sotish haqidagi shartnom aning 
m uhim shartlaridan biri bo'lib, shartnom a predm eti va xususiy alomatlari 
shartn om ada belgilab qo'yilgan hisoblanadi. K o'chm as m ulkni sotish 
haqidagi shartnom ada yana shu mulkning bahosi nazarda tutilgan bo'lishi 
s h a rt (FKning 485-moddasi). S h artn o m ad a ta ra fla r yozma rav ish d a 
kelishgan ko'chm as mulkning bahosi to'g'risida shart bo'lmasa uni sotish 
to 'g 'risid a g i sh a rtn o m a buzilm agan hisoblanadi. Binobarin, ta ra fla r 
ko'chm as m ulkning bahosi haqida o'zaro kelishuvga erishgan va bu 
kelishuv yozma shartnom ada o'z ifodasini topgan bo'lishi lozim. Agar 
shartnom ada baho haqidagi shart m avjud bo'lmasa, FKning 356-moddasi
4-qismida nazarda tutilgan bahoni belgilash qoidalari qo'llanilmaydi. Agar 
qonunda yoki ko'chm as mulkni sotish shartnomasida boshqacha tartib 
nazarda tutilgan bo'lmasa, yer uchastkasida joylashgan bino, inshoot 
yoki boshqa ko'chm as m ulkning shartnom ada belgilangan bahosi ana 
shu ko'chm as m ulk bilan birga topshirilayotgan yer uchastkasi, tegishli 
qismining bahosini yoki unga bo'lgan huquqni o'z ichiga oladi. Ko'chmas

---

mulkni sotish shartnom asida ko'chmas m ulkning bahosi uning maydon 
birligi (masalan, 1 kv.m.ga 500 so'm dan) yoki boshqa ko'rsatkichiga 
(masalan, bog‘da joylashgan mevali d arax tlar soni) qarab belgilangan 
boisa, bunday ko'chm as mulk toianishi lozim b o igan um um iy bahosi 
sotib oluvchiga topshirilgan ko'chm as m ulkning am aldagi m iqdoriga 
asoslangan holda belgilanadi. Binobarin, b u n d a y hollarda ko'chm as 
mulkning um um iy bahosi belgilangan boiishi sh a rt emas. Masalan 20 
kv.m. kvartira sotilgan boisa, har bir kvadrat m etr uchun 10.000 so'm dan 
baho kelishilgan b o isa va sh artn o m ad a o'z ifodasini topgan b o isa , 
kvartiraning bahosi 200.000 so'm qilib belgilanadi.