Toshkent davlat yuridik instituti fuqarolik huquqi

’ w w w .allinsurance.ru
2 В а *о б о в А., Бурконов У ., Ж у м а е в H . Ч ет м а м а л а к а тл а р молияси. -Т .: Янги
аср авлоди, 2003 . - 2 0 8 б.
3 Благутин Д.Ю. Французский режим возмещения ущ ерба от стихийных бедствий.
//Страховое дело. 2002. № 10. стр-58.,

---

oshirilib, u hayotni sug'urtalash va avtomobil sug'urtasiga ixtisoslashgan3.
Buyuk Britaniyada eng erkin sug'urta tizimi barpo etilgan. Bu yerda 
hattoki, sug'urta kompaniyalarini nazorat qiladigan maxsus organ ham 
yo‘q. Nazorat sanoat departamenti tomonidan amalga oshiriladi. Sug'urta 
badallarini belgilash va sug'urta qilish qoidalari erkinligiga qaramasdan, 
bu yerda ko'rsatilayotgan xizmat sifati boshqa mamlakatlardagidan ancha 
yuqori, narxlar esa past darajada1.
S u g'u rta bozori rivojlangan Shvetsiyada faqat transport 
haydovehilarining uchinchi shaxs oldidagi javobgarligi m ajbu riy 
sug'urtalanadi, boshqa turdagi sug'urta esa faqat ixtiyoriy amalga 
oshiriladi.2
2-§. S ug‘urta tashkilotlarining fuqarolik huquqiy maqomi
Tovar-pul munosabatlarining taraqqiy etishi bilan insonlar ixtiyoriy 
tarzda mablag' to'plab, turli tasodifiy voqealardan o'z-o'zlarini himoya 
qilishga faol kirisha boshladilar. Shu maqsadlarda, sug'urta sohasiga 
ixtisoslashgan va uni o'zining tadbirkorlik - tijorat faoliyati shakli qilib 
olgan shaxslarga (sug'urtalovchilarga, sug'urta tashkilotlariga) oldindan 
muayyan miqdordagi badallar to'lash yo'li bilan himoyalash vazifasini 
sug'urta tashkilotlari zimmasiga yuklaganlar.
Tarixiy manbalarga ko'ra, sug'urta to'g'risidagi dastlabki qonunlar 
Yevropa mamlakatlarida qabul qilingan. Ilk sug'urta qonunlari Germaniya, 
Shvetsariya va Gollandiyada joriy etilgan3.
Respublikamiz mustaqilligining ilk kunlaridayoq, sug'urta xizmatini 
ko'rsatish bozor iqtisodiyoti talablari asosida qayta ko'rib chiqish ehtiyoji 
tug'ildi va natijada O'zbekiston Respublikasining “Sug'urta to'g'risida” 
gi qonuni qabul qilindi.
Mazkur qonun 1993-yil 6-mayda qabul qilinib, davlatimizda milliy 
sug'urta faoliyatini tartibga solishda tashlangan ilk qadarndir.
O'zbekiston Respublikasi Fuqarolik kodeksining “Sug'urta” deb 
nomlangan 52- bobi, 48-ta moddani o'z ichiga oladi.
O'zbekiston Respublikasi Fuqarolik kodeksidagi sug'urtani tartibga 
solishga qaratilgan huquqiy me’yorlar, asosan, sug'urta xizmati ko'rsatish