Toshkent davlat yuridik instituti fuqarolik huquqi

6.2. L izin g sh a rtn o m a si ob yek ti v a subyektlari.
Lizing obyekti: iste’mol qilinmaydigan, tadbirkorlik faoliyati uchun 
foydalaniladigan h a r qanday ashyolar lizing obyekti bo'ladi. Yer uchastkasi 
va boshqa tabiat obyektlari bundan mustasno (FKning 588-moddasi).

---

Shuningdek, m uom aladan chiqarilgan yoki m uom alada bo'lishi 
cheklangan boshqa mol-mulk lizing obyektlari bo'lishi m u m k in emas 
(Lizing to'g'risidagi qonunning 3-moddasi).
Lizing subyektlari bo'lib, lizing beruvchi, lizing oluvchi va sotuvchilar 
ishtirok etadi.
Kelajakda lizing oluvchiga lizing bo'yicha topshirish m aqsadida mol- 
mulkni o'ziga m ulk qilib oluvchi shaxs lizing beruvchi deb tan olinadi.
Egalik qilish va foydalanish uchun lizing obyektini oladigan shaxs 
lizing oluvchi deb hisoblanadi.
Lizing beruvchi lizing obyektini kim dan olayotgan bo'lsa, sh u shaxs 
sotuvchi deb e ’tirof etiladi.
Lizing beruvchi mol-mulkni bo'lajak foydalanuvchidan sotib olgan 
taqdirda yoxud lizing beruvchi kelajakda mol-mulkni sotuvchiga lizing 
bo'yicha topshirish uchun undan shu mol-mulkni sotib olish m aqsadida 
uni m ablag' bilan t a ’minlagan taqdirda bir shaxsning o'zi ham lizing 
oluvchi, ham sotuvchi bo'lishiga yo'l qo'yiladi (FKning 589-moddasi).
Ma’lumki, lizing shartnom asi m a ’lum tarkibiy qism lardan iborat. 
Lizing shartnom asi quyidagi unsurlarni, albatta, o'z ichiga olgan bo'lishi 
kerak:
1. Lizing obyekt.
2. Yetkazib berish muddati.
3. Ijara muddati.
4. Ijaraga beruvchining mulk huquqi.
5. X avf-xatar, javobgarlik uskunaning soz ekanligi.
6. U skunalardan foydalanish yo'riqnomalari.
7. Uskunani ta ’rnirlash va unga xizmat ko'rsatish.
8. Zararlar, tasodifiy hodisalar.
9. Sug'urtalash.
10. Ijara to'lovi.
11. To'lovni kechiktirganlik uchun jarima.
12. Sotib olish imkoniyati.
13. Shartnom ani bekor qilish shartlari.
14. Uskunani qaytarish vaqti.
15. Soliq
16. Tomonlarning qo'shimcha huquqlari.
17. Lizing shartnomasining kuchga kirishini kechiktiruvchi
sharoit.
18. Z arur m a’lumotlarni yetkazish m ajburiyatlari.
19. Tomonlarning joylashgan o'rni.

---

20. Bankning kafolati.
21. Bundan tashqari fors-m ajor holatlar, lizing subyektlari tomonidan 
lizing shartnom asi shartlariga rioya etilishini nazorat qilish tartibi va 
boshqalar.
Lizing shartnomasiga qonun hujjatlariga m uvofiq boshqa shartlar 
ham kiritilishi mumkin.
Lizing shartnom asi hozirgi bozor iqtisodiyoti sharoitida m uhim
aham iyatga ega bo'lgan yangi shartnom alardan bo'lib, iqtisodiy hayotga 
jad a l kirib bormoqda. A lb atta, bu shartnom a b u n d a n avval chet el 
d a v la tla r id a asosiy rol o 'y n a g a n . Lekin O 'z b e k isto n R espublikasi 
m u sta q illik k a erishishi n a tija sid a bu sh a rtn o m a n in g o 'rn i sezilarli 
bilinmoqda. “Hozirgi vaqtda islohotlar jarayonini davlat-huquqiy jihatdan 
boshqarishning yaxlit tizimi tarkib topdi”1, - deydi I. A. Karimov o'zining 
«Vatan sajdagoh kabi m uqaddasdir» risolasida.