Toshkent davlat yuridik instituti fuqarolik huquqi

u y - j°y
b e rilm a g a n ho ld a y a s h a b tu r g a n u y - jo y la rd a n k o 'c h irib
chiqariladilar. Agar hujjat (order)da ko'rsatilgan fuqarolar ilgari davlat 
uy-joy fondining binosidagi uy-joydan foydalanib kelgan bo'lsalar, ular 
ilgari egallab turgan uy-joyga qaytarilishi yoki bo'lmasa boshqa shunga 
teng uy-joy bilan ta ’minlanishi zarur.
Munitsipal, idoraviy uy-joy fondi va aniq maqsadli kommunal uy- 
joy fondining binolaridagi uy-joydan foydalanayotgan ijaraga oluvchi 
u n d a n b elg ilan g an m a q sa d d a va s h a rtn o m a s h a rtla r ig a m u v o fiq
foydalanishi shart. A gar ijaraga oluvchi uy-joydan aniq m aqsadlarga 
muvofiq foydalanmay kelsa, bu haqda ijaraga beruvchi tomonidan yozma 
rav ish d a ogohlantirilgan bo'lishiga qaram ay , y ana sh u ijaraga olish 
shartnom asi shartlariga nomuvofiq ravishda undan foydalansa, ijaraga 
beruvchi shartnomani bekor qilishni va nomuvofiq ravishda foydalanish 
oqibatida yetkazilgan zarar miqdorini to'lashni talab qilishga haqlidir.
4. U y -jo y ijarasi shartn om asida taraflarn in g
huquq va burchlari
Ijaraga beruvchi, ijaraga oluvchi va uning oila a ’zolari huquqlari 
h am d a burchlari uy-joydan foydalanishga oid n orm ativ a k tla r bilan, 
sh u ju m lad an , U y-joy kodeksi, tip o v o y sh a rtn o m a , u y -jo y la rd a n
foydalanish qoidalari va ijara shartnom alari bilan belgilanadi.

---

Ijaraga beruvchi ijaraga oluvchiga m unitsipal, idoraviy uy-joy fondi 
yoki kommunal uy-joy fondining binosidagi bo‘sh uy-joyni doimiy yashash 
uchun yaroqli holatda berishi shart. Shuningdek, u ijaraga topshirilgan 
uy-joy joylashgan binodan tegishli ravishda foydalanishni amalga oshirish, 
ija ra g a oluvchiga h a q to 'la sh evaziga z a ru r kom m unal x iz m a tla r 
ko'rsatishga yoki xizm atlar ko'rsatilishini ta ’minlashga, ko'p kvartirali 
uy-joy binosidagi um um iy mol-mulkni va uy-joydagi kommunal xizmatlar 
ko'rsatish qurilmalarini ta ’mirlashni ta ’minlashga majburdir.
Ijaraga oluvchi oila a ’zolarining huquq va burchlari to'g'risida shuni 
aytish kerakki, ijara shartnom asidan kelib chiqadigan huquq va burchlar 
tu rar-jo y n i ijaraga oluvchi bilan b ir qatorda, uning o'zi bilan birga 
yashovchi oila a ’zolari uch u n h am b a b -b a ra v a r taalluqlidir. Ijaraga 
oluvchining o'zi bilan birga yashovchi voyaga yetgan oila a ’zolari bu 
shartnom adan kelib chiqadigan m ajburiyatlar yuzasidan baravar javobgar 
bo'ladilar.
Ijaraga oluvchi bilan birga yashovchi eri yoki xotini, ularning bolalari 
va ota-onalari ijaraga oluvchining oila a ’zolari bo'lib hisoblanadilar. Ijaraga 
oluvchi qaram og'ida bo'lgan m ehnatga layoqatsiz shaxslar, shuningdek, 
boshqa fuqarolar ijaraga oluvchi bilan birga yashasalar va uning bilan 
birga um um iy xo'jalik olib borsalargina ijaraga oluvchining oila a ’zolari 
bo'lib hisoblanadilar.
I ja r a g a o lu v c h i oila a ’zo lari b ila n u y - jo y d a n s h a rtn o m a d a
ko'rsatilganday ichki tartib qoidalariga rioya qilgan holda foydalanishga, 
joylardagi uy boshqarm asi (uy egasi) uy-joydan foydalanganlik uchun 
k v artira haqini va kom m unal xizm atlari uch u n belgilangan sum m ani 
o'z vaqtida to'lashga m ajbur. A gar qonunda yoki shartnom ada boshqacha 
hoi ko 'rsatilm ag an bo'lsa, ijaraga oluvchi tu rar-joyni o'z hisobidan 
joriy rem ont qilishga (ta’mirlashga) m ajbur bo'lib hisoblanadi. Bunday 
ta ’mirlash kvartira ichidagi va um um foydalanadigan joylarning devorini 
oqlash, eshik-derazalarini va polini bo'yash, markaziy isitish quvurlaridan, 
k vartira ichidagi suv va kanalizatsiya quvurlaridan, elektr energiyasidan 
tejamli foydalanishni ta ’m inlashdan iboratdir.
Uy-joyni shartnom a asosida ijaraga oluvchining asosiy burchlaridan 
yana biri kvartira haqini o'z vaqtida to'lashdir. Ijaraga oluvchi kvartira 
haqini o'z vaqtida to'lashga majbur.
K vartira haqining miqdori O'zbekiston Respublikasi qonunlari bilan 
belgilanadi. K vartira haqining asosiy stavkasi O'zbekiston Respublikasi 
Vazirlar M ahkamasi tomonidan belgilanadi.

---

K vartira haqi bevosita turish uchun foydalanilayotgan turar-joy 
m a y d o n ig a q a ra b b elg ilanad i. B inoning b a rc h a boshq a m aydon i, 
chunonchi, dahliz, oshxona, yo‘laklar, yuvinish xonalari, tabiiy yorug'lik 
tushm aydigan qorong'i xonalar turar-joy bo'lib hisoblanmaydi.
Munitsipal, idoraviy uy-joy fondi yoki aniq maqsadli kom munal 
uy-joy fondining binolaridagi uy-joyni ijaraga oluvchi ijaraga beruvchi 
oldida oila a ’zolari va o'zi bilan doimiy yashayotgan fuqarolarning uy- 
joyni ijaraga olish shartnom asi shartlarini buzganligi uchun javobgar 
bo'lib hisoblanadi.
Uy-joyni ijaraga olish shartnom asiga boshqa fuqarolarni kiritish 
m unitsipal, idoraviy uy-joy fondi va aniq maqsadli kommunal uy-joy 
fon d in in g binolaridagi u y -jo y n i ija rag a olish tip o v o y sh a rtn o m a si 
to 'g 'risid a g i nizomga m uvofiq am alga oshiriladi. A gar ijaraga olish 
shartnomasiga boshqa fuqarolarni kiritish va bu yerda yashayotganlaming 
uy-joy sharoitini yaxshilashga m uhtoj deb ta n olinishiga, shuningdek, 
m ulk huquqida uy-joyi bo'lgan shaxslar uy-joy m aydonining sotsial 
normasidan kam bo'lmagan maydonga ega bo'lishiga olib kelsa, bunday 
fuqarolarning ijaraga olish shartnomasiga kiritilishiga yo'l qo'yilishi mumkin 
emas. Har qanday hollarda ham oila tarkibining o'zgarishi ijaraga olish 
shartnomasining tegishli qismini o'zgartirish uchun asos bo'lib hisoblanadi.
Yuqorida ko'rsatilgan fuqarolar ijaraga oluvchining oila a ’zoligidan 
chiqib qolgan bo'lsalar va ijaraga olingan uy-joyda yashayversalar, ijaraga 
oluvchi va uning oila a ’zolari bilan bir qatorda shartnom a yuzasidan 
huquq va burchlarga ega bo'ladilar. Chunonchi, e r va xotin nikohlarini 
bekor qilgan (ajralishgan) bo'lsalar ham uy-joydan foydalanish huquqini 
yo'qotmaydilar. Uy-joy ijarasi shartnom asi bo'yicha ijaraga oluvchi uy- 
joydan foydalanish huquqini yo'qotgan hollarda, shuningdek, bu uy - 
joydan foydalanuvchilar o'zaro kelishganlarida, ijara shartnom asi shu 
uy-joyni egallab turgan oilaning boshqa voyaga yetgan a ’zosi bilan tuzilishi 
mumkin.