12-Amaliy mashg'ulot.Sertifikatlashtirilgan sifat tizimlarini inspeksion nazorat qilish tartibi.
Sifat tizimini sirtdan baholash – ekspert talabgor korxonada sertifikatlashtirishning potensial imkoniyatining mavjudligini yuzaga chiqarishi va keyingi ishlarini olib borish maqsadga muvofiqligini tasdiqlashi mumkin bo‘ladigan dastlabki baholashdir. Bu talabgor sifat tizimini sertifikatlashtirish bo‘yicha idoraga quyidagilarni taqdim etadi:
– Talabnoma;
– Sifat tizimi bo‘yicha hujjat;
– Sifat bo‘yicha qo‘llanma;
– Savollar anketasi javoblari bilan.
Agar bu materiallar tahlili ijobiy natijalarga ega bo‘lsa, sertifikatlashtirish bo‘yicha idora, talabgor bilan yakuniy tekshiruvini o‘tkazish uchun shartnoma tuzadi: shunga asosan sifatni boshqarish bo‘yicha korxona faoliyati turi va holati; ishlab chiqarish tizimi holati; ishlab chiqarilayotgan mahsulot sifati bo‘yicha tekshiruv o‘tkaziladi. Sifat boshqaruvi bo‘yicha faoliyat, korxonada mavjud bo‘lgan talab qilingan xalqaro ISO 9000 seriyali standartlar talablariga yoki o‘xshash Rossiya davlat standartiga mosligi tekshiriladi.Tekshiruv natijasiga ko‘ra quyidagi yakunlar chiqarish mumkin:
– tizim qo‘yilgan talablarga to‘liqligicha javob beradi;
– tizim umumiy holda talablarga mos keladi, ammo standartdan og‘ib chetlashishlar mavjud;
– tizim qo‘yilgan talablarga mos kelmaydi.
Birinchi holda sertifikatlashtirish bo‘yicha idora korxonaga davlat registrida ro‘yxatga olingan, so‘ng sifat tizimiga sertifikat topshiriladi. Ikkinchi holda korxonaga aniqlangan chetlashishlarni yo‘qotish uchun vaqt beriladi, undan keyin uning talabnomasi asosida sertifikatlashtirish davom ettiriladi, ammo soddalashtirilgan sxema bo‘yicha. Ijobiy natijalarda korxona sifat tizimiga sertifikat oladi. Agar tekshiruv natijasi salbiy bo‘lsa, korxona butun dastur bo‘yicha qaytadan sertifikatlashtirishni o‘tkazishga imkoniyati bor.
Sertifikatlashtirilgan sifat tizimi ustidan inspeksion nazorat ikki shaklda olib boriladi: reja bo‘yicha (yiliga bir martadan) va rejadan tashqari. Rejadan tashqari nazoratga asoslar: ma’lumotlarni sertifikatlashtirish idorasiga korxona mahsulotining sifatiga e’tirozli ma’lumotlar kelib tushishi; texnologik jarayoni yoki mahsuloti konstruksiyasiga katta o‘zgarishlar kiritish; korxonaning tashkiliy strukturasining o‘zgarishi.
Rossiya korxonalarida sifat tizimlarini sertifikatlashtirish sekin-asta rivojlanmoqda, mahalliy sertifikatlarni tan olish muammosi ham ahamiyatli bo‘lib bormoqda. Shu bilan birga, Rossiya sertifikatlarni chet eldan olishi uchun tuzilgan GOST R. tizimi strukturasi sifat tizimi registridan tashqari, boshqa imkoniyatlar ham qo‘llanmoqda. Ulardan biri qo‘shma sertifikatlashtirishdir.
Shu maqsadda VNIIS Londonda shtab-kvartirasiga ega bo‘lgan sertifikatlashtirish idorasi sifatidan dunyoning 30 mamlakatlarida akkreditlangan va u yerda o‘z bo‘limlariga ega bo‘lgan Det Norske Veritas (DNV) firmasi bilan qo‘shma sertifikatlashtirish haqida shartnoma tuzdi. Sertifikatlashtirish bo‘yicha Rossiya idorasi VNIIS, Italiyada akkreditlangan DNV idorasi bilan hamkorlikda ishlamoqda. Bu shartnoma maqsadi Rossiya firmalarini va ularning mahsulotlarining chet elda raqobatbardoshligini oshirish uchun erkin qo‘shma sertifikatlashtirishni amalga oshirishdir. Shartnoma doirasiga sertifikatlashtirish qo‘shma VNIIS/DNV sxemasi bo‘yicha va shuningdek, bu tashkilotlardan biri tomonidan o‘z sxemasi bo‘yicha o‘tkazilishi mumkin. Shunday qilib, 1996-yilda Belgorodda joylashgan «Belenergomash» AJ korxonasida qo‘shma sertifikatlashtirish o‘tkazildi: issiqlik va atom elektrostansiyalari uchun truboprovodlar ishlab chiqarish sifatini ta’minlash tizimi sertifikatlashtirildi. Sertifikatlashtirish yakuni bo‘yicha korxona bir vaqtning o‘zida ikki muvofiqlik sertifikatini oldi – GOST R. va DNV tizimida.
Bundan tashqari, ba’zi Rossiya korxonalari boshqa imkoniyatlardan ham foydalanishadi: bevosita talabnomalar bilan butun dunyoda tan olingan Tyuf-Sert, Lloyd Registri kabi sertifikatlashtirish bo‘yicha firmalarga murojaat etadilar.1995-yil «RWTUV» «Intersertifika» Rossiya–Germaniya qo‘shma korxonasi tomonidan ko‘rsatilgan xizmatlardan foydalangan korxonalar uchun yaxshi natijalar olib keldi. Sifat tizimlarini sertifikatlashtirish bu korxonalar uchun firmasining bo‘limlari jahonning 40 dan ortiq davlatlarida faoliyat ko‘rsatayotganligi sababli, butun dunyoda tan olingan TUV-CERT (Tyuf-Sert) sertifikatini olish huquqini beradi.
Bunday korxonalar qatoriga Kaluga Turbin zavodi, Irkutsk kabel, Elektrostal mashina zavodi va boshqalar kiradi. Hammasi bo‘lib Rossiya va Ukrainaga 1995-yilda TUV-CERT tomonidan 25 dan ortiq sertifikat berildi. Bu qo‘shma korxonaning maqsadi faoliyat ko‘rsatuvchi tizimni baholash va sertifikatlashtirishgina emas, balki Rossiya korxonalarida sifatni ta’minlash tizimlarini o‘rnatishga ko‘maklashish hamdir. Buning uchun qo‘shma korxona tomonidan tuzilgan 15 o‘quv-konsultativ markazlari faoliyat ko’rsatmoqda.
