Toshkent davlat sharqshunoslik universiteti I. M. Haydarov, M. M. Askarov

Jamoat fondlari to‘g‘risida
”gi qonun 
va “
Homiylik to‘g‘risida
”gi qonun, O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 
“O‘zbekistonda fuqarolik jamiyati institutlari rivojlanishiga ko‘maklashish chora-
tadbirlari to‘g‘risida”gi qarori va boshqa tegishli hujjatlar qabul qilindi va ular 
fuqarolik jamiyati institutlarining ijtimoiy faolligini kuchaytirishda muhim rol 
o‘ynamoqda. 
O‘zbekistonda fuqarolik jamiyati institutlari faoliyatining yanada jadal 
rivojlanishida O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Qonunchilik palatasi va Senati 
Kengashlarining “Nodavlat notijorat tashkilotlarini, fuqarolik jamiyatining boshqa 
institutlarini qo‘llab-quvvatlashni kuchaytirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi qo‘shma 
qarori muhim ahamiyat kasb etdi. 
1991-yilda qabul qilingan “
O‘zbekiston Respublikasida jamoat birlashmalari 
to‘g‘risida
”gi jamoat tashkilotlari faoliyatini huquqiy tartibga solish sohasidagi 
qonunning qabul qilinishi ushbu sohadagi ijobiy jarayonlarning tamal toshi bo‘ldi. 
Mazkur qonunda ilk marotaba jamoat birlashmasi (tashkiloti) institutiga huquqiy 
ta’rif berilishi bilan birga, uni tashkil etish maqsadi, faoliyati prinsiplari hamda huquq 
va majburiyatlar doirasi belgilab berildi. Qonunda belgilab qo‘yilgan shakllardagi har 
qanday jamoat tashkilotini kamida o‘n nafar fuqaroning tashabbusi bilan tuzish tartibi 
mustahkamlab qo‘yildi. 
3.
 
Mahalliy davlat hokimyatchiligi, fuqarolarning o‘zini o‘zi boshqarish 
organlarini tashkil etilishi va saylov tizimi 
Fuqarolik jamiyati qurish yo‘lidan ketayotgan O‘zbekistonda demokratik 
huquqiy davlat barpo etish jarayonida ko‘plab vazifalar belgilangan edi. Eng muhim 
vazifalaridan biri bozor munosabatlariga asoslangan iqtisodiyotni barpo etishga 
qaratilgan bo‘lsa, ikkinchisi respublikada davlat hokimiyatining vakillik va 
fuqarolarning o‘zqini o‘zi boshqarish organlarini yangi sharoitlarga mos keladigan 
tizimini yaratish edi. Hozirgi amalda bo‘lgan mahalliy vakillik organlari yangi 
organlar bo‘lmasdan, xalq deputatlari Sovetlari negizida tashkil qilingan. Ma’lumki, 
sobiq sovetlar davrida amalda bo‘lgan mahalliy xalq deputatlari Sovetlari aniq bir 

---

96 
hokimiyatga ega bo‘lmay, ular huquqsizligining bosh sababi partiya organlari 
to‘g‘ridan - to‘g‘ri ularning ishiga aralashar va ularga saylanadigan deputatlar partiya 
organlari tomonidan tanlanar edi. 
Ana shu kamchiliklarni bartaraf etish 
maqsadida 
1992- 
yil 
4-yanvarda