Toshkent davlat sharqshunoslik instituti qosimjon sodiqov turkiy til tarixi

QO‘SHIMCHA
“TURKIY TIL TARIXI” FANINING O‘QUV DASTURI

Ta’lim yo‘nalishi: 5220700 – Sharq mumtoz filologiyasi

T u z u v ch i: filologiya fanlari doktori, professor

Q. SODIQOV

KIRISH

Toshkent Davlat Sharqshunoslik instituti Sharq mumtoz filologiyasi ta’lim yo‘nalishining o‘quv rejasiga “Turkiy til tarixi” fani kiritilgan. Ushbu fan turkiy (o‘zbek) adabiy tilining yuzaga kelishi va taraqqiyoti, ko‘hna turkiy bitiglarning til o‘zgachaliklari to‘g‘risidagi yalpi bilimlarni qamraydi.

Fanning maqsadi va vazifalari
Fanni o‘qitishdan murod – talabalarga o‘zbek adabiy tilining kelib chiqishi, uning ildizlari, yuksalish bosqichlari, fonetik, grammatik o‘lchovlarining qat’iylashuv yo‘llari, turkiy til lug‘at boyligining ko‘lam-qamrovi, atamalarning yuzaga kelish tarixi, yozma til uslublari va ularning o‘ziga yarasha belgilari haqida bilim berishdir.

Bosh vazifa – o‘tmishdan qolgan turkiy manbalarni, badiiy ijod namunalarini o‘qiy olish va ularni hozirgi o‘zbek tiliga ag‘darish uchun yetarli bilimlarni shakllantirish, turkiy yozma yodgorliklar ustida ilmiy ish yaratish yo‘llarini o‘rgatish hamda shu yo‘nalishda yetuk mutaxassislarni yetishtirishdan iborat.

Fan bo‘yicha talabalarning uquvi va ko‘nikmasiga qo‘yiladigan talablar
“Turkiy til tarixi” o‘quv fanini o‘zlashtirish jarayonida bakalavr:

• 
  turkiy adabiy tilining yuzaga kelishi va uning tarixiy takomilini;
  
• 
  turkiy tilning leksik-semantik, fonetik, morfologik, sintaktik-stilistik o‘lchovlari, ularning yuzaga kelish tarixi va tarixiy takomili masalalarini bilishi kerak;
  
• 
  turkiy yozma yodgorliklar bo‘yicha tadqiqot olib borish ko‘nikmasiga ega bo‘lishi;
  
• 
  turkiy yozma yodgorliklarni o‘qib, matn ma’nosini to‘g‘ri anglashi va hozirgi o‘zbek tiliga o‘gira olishi;
  
• 
  klassik turkiy matnlardagi, adabiy asarlardagi ilg‘or g‘oyalarni, kishilikning yuksalishiga xizmat qiluvi fikrlarni uqib, ularni to‘g‘ri talqin qila olish malakasiga ega bo‘lishi kerak.
  

Fanning o‘quv rejasidagi boshqa fanlar bilan o‘zaro bog‘liqligi va uslubiy jihatdan uzviyligi