Toshkent davlat pedagogika universiteti ilmiy axborotlari ilmiy-nazariy jurnali

 
Key words: 
didactic principle, integrated classes, the principle of science, the principle of unity 
of theory and practice, the principle of historicity in teaching, the principle of acceleration of the 
educational process. 
Didaktik tamoyillar taʼlim jarayoni qonuniyatlari, mazmuni va metodlarini belgilab beruvchi 
oʻqitish prinsiplaridir. M.N.Skatkinning taʼkidlashicha, “oʻqitish tamoyili oʻqituvchi va oʻquvchining 
bir maqsadga yoʻnaltirilgan hamkorligi hamda shu hamkorlik natijasida koʻzlangan maqsadga 
erishishi”dir
1
. Oʻqituvchining kasb mahorati, oʻquvchining oʻrganuvchan faoliyatini bir qolipga solib, 
maqsadga erishishini taʼminlaydigan qoidalar taʼlim jarayonida didaktik tamoyillar mohiyatini tashkil 
etadi. 
Shunga koʻra, umumiy oʻrta taʼlim maktablarining oʻquv fanlari mazmunini belgilashda 
oʻquvchining oʻquv materialini idrok etish faoliyatini jadallashtirishga imkon beradigan didaktik 
tamoyillarga tayanish zarur. Boshlangʻich taʼlim mazmunida fanlararo aloqadorlikni taʼminlashga 
muhim didaktik tamoyil sifatida asoslanish orqali taʼlim natijasining sifati oshiriladi. 
1
Усова А.В. Формирование у школьников научных понятий в процессе обучения.-Москва: “Педагогика", 2016.-110 стр. 

---

155 
TOSHKENT DAVLAT PEDAGOGIKA UNIVERSITETI ILMIY AXBOROTLARI
2020/2(23
)
 
Yuqorida taʼkidlab oʻtilgan fikrlar hamda didaktik tamoyillarning har biri oʻquv-tarbiya 
jarayonini davr talablari asosida tashkil etish imkonini beradi. Zero, oʻquv fanlararo aloqadorlikning 
taʼlim-tarbiya tizimiga kiritilishi didaktik tamoyillarni qoʻllash imkonini kengaytiradi. 
Boshlangʻich sinflarda matematik tushunchalarni ijtimoiy-gumanitar turkumdagi oʻquv 
fanlari tarkibiga singdirish natijasida taʼlim jarayonining sifati va samaradorligi taʼminlanadi. 
Boshlangʻich sinflarda oʻquv fanlararo aloqadorliklarni taʼminlash uchun pedagogikada maʼlum 
boʻlgan, quyidagi asosiy didaktik tamoyillarga tayaniladi
1
: 
1) oʻqitishning ilmiyligi; 
2) nazariya va amaliyotning birligi; 
3) oʻqitish va tarbiyalashning muntazamliligi; 
4) oʻqitishda tarixiylik tamoyili; 
5) oʻquv jarayonini jadallashtirish tamoyili. 
Ushbu tamoyillarni oʻquv fanlararo aloqadorlikni taʼminlashda quyidagi tarzda tatbiq etishga 
harakat qildik: