Toshkent davlat pedagogika universiteti ilmiy axborotlari ilmiy-nazariy jurnali

Ilmiylik tamoyili
— bu faqat taʼlim mazmunida yangi ilmiy yutuqlarni aks ettirish bilan 
chegaralanmasdan, balki ilmiylik, bizning fikrimizcha, u yoki bu fanning asosiy qismini tashkil etishi, 
oʻquv fanining xususiyatlarini hisobga olib, oʻquvchilarni bilish faoliyatini rivojlantirishi lozim. Dars 
jarayonida bilim oʻrganish faoliyat natijasi sifatida emas, balki faoliyat jarayoni sifatida eʼtirof etilishi 
kerak. Boshlangʻich sinf oʻquvchilari ijtimoiy-gumanitar turkumdagi oʻquv fanlaridan egallagan 
bilimlarini fanlararo aloqadorlik asosida oʻz tajribasida sinab koʻradi va uni qoʻllash usullarini topadi. 
Shu asosda oʻqitish va tarbiyalashning ilmiyligiga erishiladi. 
Nazariya va amaliyotning birligi tamoyili.
Boshlangʻich sinflarda ijtimoiy-gumanitar 
turkumdagi oʻquv fanlari asosida oʻrganiladigan bilimlar oʻquvchilar ongiga ikki tomonlama 
singdiriladi: nazariy hamda amaliy. Demak, oʻquvchilar fanlararo aloqadorlik asosida bilimlarning 
nazariy hamda amaliy tomonlarini egallab olishlari kerak. Mana shundagina nazariya va 
amaliyotning birligi tamoyili taʼminlanadi. Amaliy yoʻnalganlik bilimning funksional tomonini ochib 
berishni koʻzda tutadi, bu oʻquvchilarda dunyoni yaxlit tizimli tushunish koʻnikmasini tarkib 
toptiradi. 
Oʻqitishda tarixiylik tamoyili
oʻrganilayotgan oʻquv materialini bayon qilishda tarixiy 
materiallardan foydalanish asosida darsni tashkil etishni nazarda tutadi. Boshlangʻich taʼlim 
mazmunini tanlashda tarixiylik tamoyiliga amal qilinsa, oʻrganilayotgan oʻquv materiali boyitiladi, 
oʻquvchilar tomonidan yangi mavzuning puxta oʻzlashtirilishiga erishiladi. Fanlararo aloqadorlik 
asosida mazmun jihatidan oʻxshash mavzularning ketma-ketlikda bayon etish imkoniyati tugʻiladi. 
Natijada bilimlarni yaxlit bir butunlikda oʻzlashtirish ehtiyoji taʼminlanadi. Oʻqitishda tarixiylik 
tamoyili didaktikashunos olimlar tomonidan XX asrning 50-yillarida umumdidaktik tamoyillar 
tasnifiga kiritilgan. Har bir millat oʻz oʻtmishi, milliy xususiyatlaridan kelib chiqib, yosh avlodga taʼlim-
tarbiya beradi. 
Didaktikada dars jarayonida yangi mavzuni tez va sifatli oʻzlashtirish taqozo etiladi. Zero,