Toshkent davlat pedagogika universiteti ilmiy axborotlari ilmiy-nazariy jurnali

TOSHKENT DAVLAT PEDAGOGIKA UNIVERSITETI ILMIY AXBOROTLARI 2021/ 6 - SON 
170 
hissining sifatini baholashga aososiy o‗rin belgilanib ta‘lim tashkilotida talabalarning 
o‗zaro faoliyati va rivojlanish modelida qanday jarayonlar sodir bo‗lishiga asosiy 
diqqat-e‘tibor 
qaratishni 
rejalashtirganmiz. 
Talabalar 
tomondan 
zarur 
kompetensiyalarni egallash jarayonini boshqarish ko‗nikmalari fanlararo jihatlarga 
tegishli bo‗lib, har bir kasb egasi uchun tashkiliy jihatdan harakat qilishini 
ta‘minlashning zarur jihatlaridan biri hisoblanadi.
Bu muloqot va intefaol (kommunikativ va interaktiv) qobiliyatlarni 
takomillashtiradigan va jamiyatdagi o‗zgarishlarga ta‘sir ko‗rsatadigan ko‗nikmalar 
hisoblanadi. O‗zaro faoliyat ko‗nikmalariga o‗rgatishning o‗quv dasturini muhokama 
qilish davomida, biz jamoaviy ish zamonaviy amaliyotning ajralmas qismi ekanligini 
ta‘kidlash mumkin. Xususan, muvaffaqiyatli jamoa ishi adaptiv muhitda boshqa 
odamlar bilan muloqot qila olish va o‗zaro faoliyat olib bora olish imkonini 
beradigan ko‗nikmalarga ega insonlarga bog‗liq. Talabalarni oddiy jamoaga qo‗shish 
ularni hamkorlikda va samarali ishlashga o‗rgatmaydi. Bu holat texnik jihatlardan 
tashqari, ta‘lim jarayonining barcha subyektlari o‗z kasbiy faoliyatida samarali 
bo‗lishi uchun qo‗shimcha hamma ishlarni o‗z ichiga oladigan ijtimoiy 
ko‗nikmalarga muhtojligini anglatadi. 
Talaba faoliyatida ijtimoiy voqelik kabi bir biriga o‗zaro bog‗liq bo‗lgan 
tushunchalar mavjud. Ushbu tushunchalar yordamida ularga tegishli ijtimoiy 
voqelikni tavsiflash va tushuntirish mumkin. Bunday yondashuv nafaqat ijtimoiy 
vazifalarni amalga oshirish, shuningdek ijtimoiy sohada ularga ushbu yondashuvni 
amalga oshirishga imkonini beradi. Ijtimoiy va kasbiy tamoyillar bir butunlikka 
birlashtiriladi, oliy ta‘lim muassasasida ta‘lim olish jarayonida talabaning ijtimoiy-
kasbiy mas‘uliyat hissini hisobga olish imkoniyati haqida gapirish huquqini beradi 
deb aytish mumkin. 
Bundan tashqari, quyidagi faktlarni qo‗shimcha sifatida keltirish mumkin. 
Ijtimoiy sohani talqin qilish quyidagi ikki muhim metodologik shartga rioya qilishni 
taqozo etadi:
1) faoliyat o‗ziga hos chegaralar doirasida o‗ziga xos voqeligini belgilaydi;
2) faoliyat turi, o‗ziga tegishli belgilangan o‗quv predmetiga nisbatan 
qo‗llaniladi. 
Talabalarning oliy ta‘lim muassasalari miqyosidagi seminar treninglar, fan 
klublari, iqtidorli yoshlar tashabbuskor g‗oyalar innovatsiyasi kabi tadbirlarda, 
birinchi navbatda, ijtimoiy sohada ishtirok etishini o‗rganishda, tadqiqotchi-
o‗qituvchilar tomonidan quyidagi tadqiqot masalalari o‗rganilgan:
-ishtirok etish tuzilishining asosiy elementlari nima? 
-ishtirok etishning qanday usullar orqali o‗lchash mumkin?
-loyiha va tadbirlarda yoshlarning ishtirok etishlariga qanday to‗siqlar 
mavjud?

---