Toshkent davlat iq tiso diyo t universiteti q. X. Abdurahmonov

Statistik ko‘rsatkichlar 
turmush darajasi ko‘rsatkichlari tizimida muhim 
o‘rin tutadi.
Bozor iqtisodiyoti munosabatlari sharoitida ilgari qabul qilingan tasnifdan 
foydalanish deyarli mumkin emas, chunki sho‘rolar davrida tarkib topgan 
280dan ortiq ko‘rsatkichni baholash juda murakkab.Shu bilan birga so‘nggi 
yillarda ijtimoiy taraqqiyotning yo‘nalishlari, hisob yuritish va hisobot amaliyoti 
tub o‘zgarishlarga yuz tutdi va mamlakatda milliy manfaatlami himoya qiluvchi 
iqtisodiy omillar muhim ahamiyat kasb etadi.
Hozirgi paytda yuzaga kelgan sharoitlarni hisobga olib, bozor iqtisodi 
sharoitlariga muvofiqlashtirilgan quyidagi yangi ko‘rsatkichlar tizimi taklif etiladi:
1
) umumlashtiruvchi ko'rsatkichlar (yalpi ichki mahsulot, iste’mol fondi, 
turmush qiymati indeksi va boshqalar);
2
) aholi daromadlari;
3
) aholi iste’moli va xarajatlari;
4)
aholining pul jamg‘armalari;
5
) jamg‘arilgan mol-mulklar va turar joylar;
6
) aholining ijtimoiy tabaqalanishi;
7) aholining kam ta’minlangan tabaqalari.
Bu tizim ham kamchiliklardan butunlay xoli bo‘lmasada, u sho‘rolar davrida 
foydalanilgan tasnifga qaraganda bccham, hisob yuritish uchun qulay va turmush 
darajasining asosiy ko‘rsatkichlarini aks ettiradi.
Aholi daromadlari — bu, aholi yoki uning oila a’zolari tomonidan ma’lum
davr icbida olingan yoki ishlab chiqarilgan pul va natural mablag‘lar yig‘indisidir.
Inson hayotida aholining talab-ehtiyojlari darajasi va tarkibi daromadlarning 
bevosita miqdoriga bog‘liqdir.
Statistik ma’lumotlarga ko‘ra oxirgi yillar mobaynida aholining o‘rtacha 
daromad ko‘rsatkichlari 20-25% oshgan *.
Respublika aholisining turmush darajasini yanada oshirish va fuqarolarga 
ijtimoiy madadni kuchaytirish maqsadida 2005 yilning 1 oktyabridan boshlab 
byudjet muassasalari va tashkilotlar xodimlarining ish haqi, barcha turdagi
pensiyalar va ijtimoiy nafaqalar, oliy o‘quv yurtlari talabalarining, o‘rta maxsus
*