Toshkent davlat iq tiso diyo t universiteti q. X. Abdurahmonov

Каримов И А . Бизнинг бош мак;асадимиз - жамиятни дсмократлаштириш ва
янгилаш, мамлакатни модернизация ва исло\ этишдир. -Т.: “Узбекистон”, 2005.
2 Узбекистан 
Рсспубликаси Президентининг «2005 йилнинг 1 майидан бошлаб
иш \ак>и, пенсиялар, стипендиялар ва ижтимоий нафаь;алар микдорини ошириш
тугрисида» 2005 йил 13 апрелдаги Фармони, "Халк^ с$Ъи", 2005 йил 14 апрел.
66

---

xarakter kaSb etadi, mazmuni sezilarli darajada farq qiladi. Shu bilan bii£a, 
mazkur tushunchalaming o‘zaro bog‘liqligini qayd etish lozim.
0
‘zbekistonda aholining moddiy, ma’naviy, ijtimoiy ehtiyojlari qondirilish 
darajasini ifodalaydigan «turmush darajasi» atamasi kengroq qoilaniladi. Bunday 
tavsif ko‘proq turmush darajasi statistikasini xarakterlaydi. Shu bilan birga 
turmush darajasi — ko‘plab omillar yig‘indisi ta’sirida bo‘Igan o‘zgaruvchan 
jarayondir. Turmush darajasi bir tomondan, muntazam o‘zgarib turadigan, 
turli ne’matlarga bo‘lgan ehtiyojlarning tarkibi va darajasi bilan, boshqa 
tomondan, ehtiyojni qondirish imkoniyatlari, tovarlar va xizmatlar bozoridagi 
holat, aholi daromadlari, mehnatkashlaming ish haqi bilan belgilanadi. Ammo 
ish haqi miqdori ham, turmush darajasi ham ishlab chiqarish va xizmat 
ko‘rsatish sohalari samaradorligining ko‘lami, ilmiy-texnik taraqqiyot darajasi, 
aholining madaniy-ma’rifiy saviyasi va tarkibi, milliy xususiyatlar, siyosiy 
hokimiyatga bog‘liq(7.1-rasmga qarang).
O'tgan asming 70-80-yillarida «turmush tarzi» tushunchasi keng qo‘llaniIgan. 
Bunda hayot faoliyatining sifat ko‘rsatkichlari «turmush tarzi», miqdor 
ko'rsatkichlari esa «turmush darajasi» bilan ifodalangan. Shuningdek, aholining 
turmush darajasini ta’riflovchi boshqa atamalar va tushunchalar mavjud. Turmush 
darajasining eng mufassal talqini quyidagicha: