Milliy hisoblar tizimida yalpi ichki mahsulot ko’rsatkichini hisoblash shartlari va usullari

MILLIY HISOBLAR TIZIMIDA YALPI ICHKI MAHSULOT KO’RSATKICHINI HISOBLASH SHARTLARI VA USULLARI


MUNDARIJA:


KIRISH……………………………………………………………………..3
I.BOB. YALPI ICHKI MAHSULOT KO’RSATKICHI
1.1. Yalpi ichki mahsulot statistikasi va uning xajmini hisoblash usullari.Yalpi Ichki Mahsulot mohiyati…………………………………..….4

1.2.Yakuniy foydalanish usuli yoki yalpi ichki mahsulotni xarajatlar bo'yicha hisoblash……………………………………………………………….…….…11

II.BOB. MILLIY IQTISODIYOTDA ISHLAB CHIQARISH HAJMI BILAN BIR QATOR KO‘RSATKICHLAR TIZIMI
2.1. Mamlakatning iqtisodiyoti holati va rivojlanishini ifodalovchi umumlashgan koʻrsatkichlar tizimi………………………………………….17
2.2. Milliy iqtisodiyotning tarkibiy tuzilishi.. Milliy iqtisodiyotda ishlab chiqarish……………………………………………………………………..….24
XULOSA………………………………………………………………….…31
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO’YXATI……………………33



KIRISH
Yalpi ichki mahsulot (YaIM) - bu davlatda ishlab chiqarilgan barcha tovarlar va xizmatlar xarajatlari yig'indisi. AQSh dollarida ko'rsatilgan. Moliyaviy yil oxirida aniqlanadi. Yalpi ichki mahsulotni har yili hisoblab, siz iqtisodiyotning rivojlanishini kuzatishingiz mumkin. Ko'rsatkichning o'zgarishi iqtisodiy siyosat davlatda qanchalik muvaffaqiyatli bo'lganligini ko'rsatishi mumkin. YaIMni qanday hisoblashni bilish ko'plab makroiqtisodiy jarayonlarning borishini tushunishga yordam beradi. Yalpi ichki mahsulot — umumiy qabul qilinish qisqartirilishi hamda makroekonomik koʻrsatkich, bu bevosita har bir yilning oxirgi mollar va xizmatlar aks ettiruvchi bozor qiymatidir (yaʼni bevosita isteʼmol uchun moʻljallangan) davlatlar iqtisodiyot hududining hamma sohalarida isteʼmol qilish uchun yil davomida ishlab chiqarilgan hisoboti^[1], milliy jihozlar ishlab chiqarish omillari ishlatilgan qatʼiy eksportning jamgʻarmalari hisoblanadi. Birinchi marta 1934-yilda Saymon Kuznets tomonidan bu tushuncha ilk bor taklif etilgan edi. YaIM mavjud va belgilangan davlatlar ishlab chiqarishning izchilligini yillik hisobot sifatida dunyo iqtisodchilari qismlarga boʻlishadi(angl. nominal and real GDP). YaIM ushbu yildagi narhlarning oʻsishini joriy narxlarga(nisbat berilmasdan) asoslanib dunyo bozorlarida belgilaydi . YaIM (inqirozni toʻgʻri baholashligi bilan) narxlardagi oʻsish hususiyatini oldingisi yoki har qanday boshqasini yillik zahira taqsimotiga muhrlaydi. Har doim YaIMga amaldagi mavjud mahsulotlar hisobga olinadi va qanday darajada mamlakatlarda ishlab chiqarishning oʻsishi mavjudligi bilan narxlarni YaIM darajasi yordamida aniqlanadi. YaIM yonida iqtisodiyot oʻz imkoniyatlarini toʻlaqonli sotilgan ishchi kuchini band etish barobarida qaytaradi. YaIM imkoniyati — bu YaIM bilan toʻlaqonli bandlik va iqtisodiyot imkoniyatini boshqa sohalardagi tadqiqotlar bilan oʻzaro va bevosita bogʻliqlik ahamiyatini oshiradi^[2]. YaIM mamlakatlar orasida zarurat chogʻida birja nuqtalarida har qanday milliy valyutada kursga hisoblanishi yoki horijiy valyutalar yordamida qiymatlashtiriladi