Toshkent davlat agrar universiteti termiz filiali qishloq xo’jaligi mahsulotlarini saqlash, qayta ishlash va mexanizasiya kafedrasi

Topshiriq va nazorat savollari: 
1.Paxtadan necha xil mahsulot olinadi? 
2.CHigitli paxta nechta sortga qabul qilinadi? 
3.Qabul qilingan paxta nechta tipga ajratiladi? 
4.1-sort paxtaning pishish koeffitsienti qancha bo’ladi? 
5.Sanoatda qaysi tipdagi tolaga talab kuchli? 
 
 

---

3 – ma’ruza: Hosilni yig’ib-terib olishni loyihalashtirish
 
Reja: 
1.Paxta hosilini yig’ib-terib olishni loyihalashtirish 
2.Terim oldidan paxta hosilini aniqlash 
3.Dalani mashina terimiga tayyorlash 
4.Hosilni mashinada terish
1.Paxta hosilini yig’ib-terib olishni loyihalashtirish 
Etishtirilgan paxta hosilini nes-nobud qilmay o’z vaqtida yig’ib-terib olish o’ta 
muhim agrotexnik tadbir hisoblanadi. Ko’pgina hollarda g’o’za maydonlarida 25...30% 
ko’sak ochilgandan terimga tushish oqibatida, to’liq yetilmagan, yaxshi ochilmagan 
ko’saklar paxtasi terilib, paxta hosili salmog’i va sifati pasayishiga olib kelinmoqda. Paxta 
hosilini yig’ib-terib olish muhim agrotexnik tadbir bo’lgani uchun unga alohida e’tibor 
qaratish talab etiladi. 
Paxta hosilini sifatli terib olishda eng avvalo dalani tanlash va tayyorlash lozim. 
G’o’za dalalarini paxta hosilini terib olishga tanlashda avvalo ekish muddatlariga e’tibor 
qaratish darkor. G’o’zada o’rtacha 40...50% ko’saklar ochilgan maydonlar aniqlanib, eng 
avvalo sifatli defoliatsiya o’tkazilishi kerak. Defoliatsiyadan 10...12 kun o’tgach dala 
paxta terimiga tayyorlanadi. Buning uchun har bir dalaga texnika kirish yo’llari 
tayyorlanadi. 
Sug’orish ariqlari ko’milishi, dala atrofi va ichida olingan o’qariqlar tekislanishi 
kerak. Har bir fermer xo’jaligining umumiy yer maydonini inobatga olib 30...50 gektarga 
bitta paxtani quritish maydonchasi tayyorlanadi. Dala atrofidagi aylanma maydonidagi 
paxtalar o’rib olinib, tirkamalar yurishi uchun qulaylik yaratish lozim. 
G’o’za dalasidagi o’qariq va suv yo’llari yopilgandan so’ng, dalaning 5 nuqtasidan 
konvert usulida 10 tadan o’simlik namunasi olinib, ushbu o’simliklardagi jami ko’saklar 
soni va shundan ochilgani sanab chiqiladi. Namunadagi 10 o’simlikda mavjud 
ko’saklarning 80...85% ochilgan bo’lsa, ushbu dalada yig’im-terim ishlarini boshlashga 
ruxsat etiladi.