Toshkent davlat agrar universiteti termiz filiali qishloq xo’jaligi mahsulotlarini saqlash, qayta ishlash va mexanizasiya kafedrasi

 
4-rasm: Pishganlik darajasi turlicha bo’lgan paxta tolasi: 
a – butunlay xom (o’luk); b – xom; v – pishib yetilmagan; g – yaxshi pishgan 
Tolalar polyaroid orqali qutblangan yorug’likda qaralganda umumiy qizil rang 
ichida ular pishganlik darajasiga qarab turli rangda ko’rinadi. Bu ranglar quyidagi to’rt 
guruxga bo’lingan (9-jadval). 
9-jadval 
Tola qutblangan yorug’lik orqali qaralganda uning pishganlik darajasiga qarab 
ko’rinishi.
Pishganlik 
guruhi 
Tolaning 
pishganlik 
darajasi 
Tolaning rangi 
Tola kanalining 
shakli 
1 
Yaxshi 
pishgan 
Zarg’aldoq, pushtiroq, gunafsha 
rang dog’lari bo’lgan sariq-oltin 
rang, yashil dog’lari bo’lgan 
Kanali tor 

---

yashilsimon sariq rang 
2 
Pishib 
yetilmagan 
Ko’k havo rang, sariq va havo 
rang, hamda ko’k dog’lar 
bo’lgan yashil rang 
Lentasimon 
shaklli, kanali tor 
3 
Xom 
Gunafsha va gunafsha rang 
bo’lgan dog’lari bo’lgan ko’k 
rang 
Lentasimon 
shaklli, kanali 
keng 
4 
Butunlay 
xom 
Och qizil dog’lari bo’lgan 
gunafsha rang, och qizil rang 
Lentasimon 
shaklli kanali keng 
 
Tolaning sorti 1-gurux tolalarining foiziga qarab belgilanadi (10-jadval). Bunda 2,3 
va 6-gurux tolalarining miqdori shu sort uchun ko’rsatilgan miqdordan ortiq bo’lmasligi 
kerak, aks holda analiz qayta bajarilishi kerak. 
10-jadval 
Tolaning sortlari bo’yicha pishganlik guruxidagi tolalar 
foizi 
Tola 
sorti
 
G’o’za to’ri
O’rta tolali 
paxta
1-gurux 
Ingichka tolali 
paxta 1 -gurux 
Ingichka va o’rta tolali paxta uchun 
pishganlik guruxlari 
2- 
3- 
4- 
Sara 
77,1 va undan 
yuqori 
73,1 va undan 
yuqori 
1...20 
0...7 
0. . .2 
I 
77,0—69,1 
73,0—65,1 
15...25 
1...10 
0...5 
II 
69,0—55,5 
65,0—49,5 
17...26 
5...23 
0...8 
III 
55,4—43,5 
49,4—40,5 
23.. .45 
5...25 
1,5...9 
IV 
43,4—35,5 
40,4—35,5
28...30 
5...30 
2...19 
V 
35,4—28,5 
35,4—28,5 
30...60 
5...35 
3...17 
VI 
28,4 va undan 
kam 
28,4 va undan 
kam 
30 va undan 
yuqori 
10 va undan 
yuqori 
4 va undan 
yuqori