Toshkent davlat agrar universiteti termiz filiali meva-sabzavotchilik, uzumchilik

Ochiq yerga ko‘chat ishlab chiqaradigan mexanizatsiyalashgan va avtomat-
lashgan komplekslar.
Ko‘chat-sabzavotchilik birlashmalariga (komplekslar) ega 
bo‘lgan yirik sabzavotkor xo‘jaliklar tuvakchali ko‘chat ishlab chiqarishda yuqori 
unumli liniyalardan foydalanadilar. Ularda foydalanish mehnat xarajatlarini sezillarli 
kamaytiradi, ishlab chiqarishni o‘numdorligini oshirib ko‘chat chiqishini ko‘paytiradi. 
U torf aralashtiradigan liniyani (yo‘llarni), torf kubiklarini (4

4

4 sm) 
chiqaradigan va bir vaqtni o‘zida urug‘ni qadab istadigan blokni, kontenerlar va 
transport vositalarini o‘z ichiga oladi. Uni bir ish kunidagi o‘numdorligi 350-400 ming 
dona o‘simlikni tashqil qiladi.1 m
2
dan 400-430 dona ko‘chat chiqadi. 
«Paperpot» tizimi bo‘yicha ko‘chat yetishtirishni texnologik sxemasi o‘z ichiga 
quyidagi mashinalar, uskuna va ishlarning ketma-ketligini oladi: 

mehnat o‘numdorligi soatiga 12 m
3
torfni yirik zarachalardan tozalaydi-gan, 
maydalab ohak va minreal o‘g‘it soluvchi torfni qayta ishlay-digan moslama; 

substrat to‘ldiradigan va urug‘ ekadigan «Lyannen» avtomatik liniyasi, 3 m
3
sig‘imga ega bo‘lgan; bloklarni ochadigan pnevmatik moslama; o‘numdorligi 
daqiqaga 5 sm li 260, 520 va 1040 uyalarni to‘ldiradigan uch turdagi: FL-1, FL-2, FL-
3 uyani to‘ldiruvchi moslama; 

---

75 

vakuum asosida ishlaydigan «Sator-4» sepuvchi mashina urug‘li va 
teshiklarni o‘lchamiga qarab almashadigan barabandan iborat; transport va mulchalash 
mexanizmi; 

aralashma to‘ldirilib, urug‘ sepgandan keyin 4 qator qo‘yilib, issiqxonaga 
o‘tkaziladigan tarnsport konteynerlari; 

yetishtirilgan ko‘chatni dalaga ekish uchun tashiydigan 4 qavatli pritsep; 

qator va o‘simlik orasi va ekish chuqurligini sozlaynadigan yarim avtomat 
qator ko‘chat ekish mashinasi. 
Bu tizimda tuvakchalarni aralashma bilan to‘ldirish va zichlash, urug‘ ekish 
uchun chuqurcha belgilash uchun 1000 dona ko‘chatga 0,16 ishchi soat sarflanadi. 
Belorusiyada sabzavot ekinlari ko‘chatlarini plastmas kassetalarda va tuvak-
chalarda ishlab chiqish texnologik tizimi ishlab chiqilgan bo‘lib, 57 va 58-rasm-larda 
ko‘rsatilgan. Bu yerda shuningdek, ko‘chat yetishtirish uchun markazlashgan xolda 
torfmineral aralashmalar tayyorlash tashqillashtirilgan.