Toshkent davlat agrar universiteti termiz filiali meva-sabzavotchilik, uzumchilik


Ko‘chat yetishtirish uchun oziqali kubik va tuvakchalar tayyorlash



Download 12,45 Mb.
Pdf ko'rish
bet57/327
Sana24.03.2022
Hajmi12,45 Mb.
#507809
1   ...   53   54   55   56   57   58   59   60   ...   327
Bog'liq
Мажмуалар саб -пол 2020й лотин

Ko‘chat yetishtirish uchun oziqali kubik va tuvakchalar tayyorlash 
 uchun tuproq aralashmasi tarkibi (Shuvalov Yu. bo‘yicha, 2001) 
Tuproq 
arashmasini tarkibi 
Tuproq aralashmasini turli variantlar uchun qo‘shiladigan 
aralashmalar nisbati, hajmiga bo‘lish hisobida 









10 
Torf (pastki) 





7,5 
7,5 

– 
– 
Chirindi 

– 
– 
– 

– 
– 

4,5 
– 
Chim tuproq 

– 
– 
– 
1,5 
– 




Mol go‘ngi 




0,5 
0,5 
0,5 

0,5 
0,5 
Ot go‘ngi 
– 
– 
– 
– 
– 

– 
– 
– 
4,5 
Daraxt qirindisi 
– 

– 

– 
– 
– 
– 
– 
– 
Tuvakli hamda tuvaksiz ko‘chat o‘stirishda 1 m
2
aralashmaga quyidagi miqdor-
da mineral o‘g‘itlar qo‘shiladi (kg da): bodring uchun – superfosfata – 1,0-1,5, 
mochevina – 0,6-0,7 yoki ammiakli selitra – 0,8-1,0, kaliy xlor, kaliy sulfat – 0,5-1,0, 
magniy sulfat – 0,2-0,3, pomidor, qalampir va baqlajon uchun: superfosfat – 3,0-4,0, 
mochevina – 0,7-1,0 yoki ammiakli selitra – 1,0-1,5, kaliy xlorid yoki kaliy sulfat – 
1,0-1,5, magniy sulfat – 0,3-0,4, oqboshli va gul karamlar uchun: superfosfat – 2,0-
2,5, mochevina – 1,0-1,5 yoki ammiakli selitra – 1,8-2,0, kaliy xlorid yoki kaliy sulfat 
– 0,6-0,8, magniy sulfat – 0,2-0,3. 
O‘zbekistonda ochiq yerga ko‘chatlar yuqori sifatli dala tuprog‘i (40%), chirindi 
(40%), oldindan kompostirilangan qirindi, sholi shuluxasi yoki qumdan (20%) tashqil 
topgan tuproqlarda yetishtiriladi. Ammo 1 m
3
mazkur aralashmaga quyi-dagi 
miqdorda mineral o‘g‘itlar qo‘shiladi (g): ammiakli selitra – 300, qo‘shsuper-fosfat – 
400, ammoniy sulfati – 400, kaliy sulfati – 400-500, mis kuporosi – 1,5, ammoniy 
molebden sulfati – 3, marganes sulfati – 2,25, natriy sulfati – 0,7, rux sulfati – 0,7. 
Yetishtirish muddatlari va texnologiyasiga qarab sabzavot ekinlarini ko‘chatlarini 
quyidagi guruhga joylashtirish mumkin: 
1.
tuvakli usulda pikirovkasiz o‘stiriladigan ko‘chat yetishtirish muddati 25-35 
kun bo‘lganlar – bodring, qovo‘n, tarvuz, qovoq, qovoqcha, patisson, jo‘xori, fasol; 
2.
tuvakchali usulda pikirovka qilishga moyil bo‘lgan ko‘chat yetishtirish 
muddati 50-70 kun bo‘lganlar – pomidor, qalampir, baqlajon, fizalis, oqboshli va gul 
karamlar. 
Muddati va yetishtirish texnologiyasiga ko‘ra sabzavot ko‘chatlari ertagi (oq 
boshli va gul karam, pomidor), o‘rtagi (o‘rtagi karam, bodring, polizlar, o‘rtagi 
pomidor, qalampir, baqlajon), kechki (kechki karam, takroriy ekinda ertapishar 
pomidor navlari). Ertagi ko‘chatlarni isitiladigan issiqxonalarda, o‘rtagini plyonkali 
issiqxonalarda, istilmaydigan yoki zaruriy isitiladigan issiqxona-larda, kechkisi – 
ochiq egatlarda yetishtiriladi. 
Ochiq yerga ko‘chatlarni yetishtirishda urug‘larni ekish muddatlari uni dalaga 
o‘tkazish muddatlari, yetirishtirish davomiyligi va foydalaniladigan inshootlarning 
turlariga ko‘ra aniqlanadi. Plyonkali issiqxonalarda yetishtirish davomiyligi qisqaroq 
bo‘lganligi tufayli urug‘ ekishni oynavand issiqxona va parnikga nisbatan 10-12 kun 
kechroq boshlaydilar. Urug‘ni ekish me’yorlari ularni yirikligi, o‘simliklarni 
oziqlanish maydoni va ko‘chatlarni yetishtirish usullariga bog‘liq


73 
Ko‘chat davrida issiqqa talabachanligi bo‘yicha sabzavot ekinlari uch guruhga 
bo‘linadilar: sovuqqa chidamli – kunduzgi eng maqbul harorat quyoshli kunda – 14-
18°S, kechasi – 6-10°S (barcha karam turlari); issiqqa o‘rtacha (mo‘tadil) talabchan 
(bosh piyoz, poreyo piyozi, salat, seldir) – eng maksimal harorat quyoshli kunda – 16-
18°S ga yaqin, bulutli kunda – 14-16°S, kechasi 12-14°S; issiqni talab qiluvchilar 
(pomidor, qalampir, baqlajon, bodring, poliz) – eng qulay harorat pomidor uchun 
kunduzgi quyoshli havoda – 20-24°S, bulutligida – 16-18°S, kechasi – 10-12°S, 
qalam-pir va baqlajon uchun – kunduzgi quyoshli havoda – 22-28°S, bulutli havoda – 
18-20°S, kechasi – 20-22°S, poliz ekinlari uchun esa – 2-3°S dan baland. 
Ochiq yerga ko‘chatlarni yetishtirish texnologiyasi nafaqat sog‘lom, balki chin-
iqqan va ochiq yer sharoitiga tayyor bo‘lgan (moslashaoladigan) o‘simliklarni ta’-
minlab berishi kerak. 
Ochiq yerga tayyorlanadigan ko‘chatlarni parvarish qilish kompleksiga kasallik 
va zararkunandalarga qarshi ko‘rashish ham qiradi. Tayyorgarlik davrida kasalliklarga 
qarshi olib borilgan bino, tuproq va urug‘larni zararsizlantirishdan tashqari 
ko‘chatlarni parvarishlash jarayonida shamollatish, yumshatish va qo‘shimcha tuproq 
solish tadbirlari olib boriladi hamda mineral oziqlantirish tartibiga rioya qilinadi. 
Soxta o‘n shudringga qarshi ko‘chatni 1% li bordo suyuq-ligi (0,2 l/m
2
) bilan 
purkaladi yoki oxak bilan (pushonka) changlanadi.
Strik va qora songa qarshi pomidor ko‘chatlari 1 m
2
/100 ml hisobida kaliy 
permanganati purkaladi. Ko‘chatlar zararkunandalariga qarshi insektitsidlar bilan 
ishlov beriladi. 
O‘simlik dalada zararlanishining oldini olish uchun ko‘chatga zaxarli ximikatlar 
bilan ishlov beriladi. Tanlab olish vaqtida ko‘chatlar kattaligiga ko‘ra saralanadi
kasallangan, zaif, bo‘yiga ortiqcha cho‘zilib ketgan, uchki kurtakka ega bo‘lmaganlari 
chiqitga chiqariladi. Saralab olishda ekish uchun zahiraga qoldir-iladi: tuvaklilardan 2-
3%, tuvaksizlardan 5-7%. 

Download 12,45 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   53   54   55   56   57   58   59   60   ...   327




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish