Toshkent davlat agrar universiteti termiz filiali meva-sabzavotchilik, uzumchilik

10.3. Ko‘chatlarni tuvakli va tuvaksiz yetishtirish usullari va uslublari 
Olib ketiladigan ko‘chat 50 oziq kubiklar yoki 150 tuvaksiz ko‘chat sig‘adigan 
standart sabzavot yashiklariga joylashtiriladi. Ekish joyiga avtomashina yoki boshqa 
transport vositasida olib boriladi. Saqlash va tashish vaqtida ko‘chat soyada saqlanadi 
yoki ustiga matolar yopib panalanadi. 
Havo ochiq bo‘lganda ko‘chatni ochiq yerga buto‘n kun davomida ekish 
mumkin, quyoshli kunda tongi soatlarda va kunning ikkinchi yarmida eqiladi. 
Ko‘chatlar ko‘chat ekuvchi mashinalar yordamida, kichik yerlarga esa qo‘lda eqiladi. 

---

78 
Ko‘chat tuproqqa pastki bargi bandigacha ko‘mib eqiladi. Ekish bilan birga uyalab 
sug‘orish (0,3-1 l) amalga oshiriladi. 
Ko‘chat sabzavot yetishtiruvchi komplekslari bo‘lgan yirik sabzavotchilik 
xo‘jaliklarida tuvakli ko‘chatlar ishlab chiqaradigan liniyalaridan foydalaniladi. 
Ba’zi ko‘chat-sabzavotchilik komplekslarida ko‘chat yetishtiruvchi «Blok-o 
mattik» tizimi qo‘llaniladi. U torf aralashtiradigan liniyani (yo‘llarni), torf kubiklarini 
(4

4

4 sm) chiqaradigan va bir vaqtni o‘zida urug‘ni qadab istadigan blokni, 
kontenerlar va transport vositalarini o‘z ichiga oladi. Uni bir ish kunidagi 
o‘numdorligi 350-400 ming dona o‘simlikni tashqil qiladi. 
Uyalarini kattaligi 32,5

32,5 mm, hajmi 1 sm
3
mashinalar kompleksi oziq 
aralashmalarni dastlab termik zararsizlantirib tayyorlab beruvchi va kassetalar uyasini 
u bilan to‘ldiradigan liniyani, aniq ekadigan va urug‘ni soladigan mexanizmni, 
kassetalarni issiqxonada yetishtirish joyigacha tashiydigan va ko‘chatlarni ko‘chat 
o‘tqazuvchi mashinalarga tayyorlab beradigan trasport vositalarni o‘z ichiga oladi. 
Bu texnologiya avtomat boshqarish tizimi bilan jixozlangan plyonkali issiqxona, 
mayda dispersiyali sug‘orish, oziqlantirish va boshqa mikroiqlim omillari bo‘lishi 
ko‘zda tutiladi. Kassetalarni qo‘llash 1 m
2
dan 600-750 dona yuqori sifatli ko‘chat 
chiqishini ta’minlaydi. Yetti xizmatchilardan iborat, bunday liniyaning ishlab 
chiqarish o‘numi (bir smenadagi), 550-800 ming kassetani tashqil qiladi.