Тошкент-2021 3 Июнь 2021 10-қисм Тошкент май 2021 йил. Тошкент: «Tadqiqot»

Makondo 
(Gabriyel Garsiya Markesning “Tanholikning yuz yili” romanidan parcha)
Makondo aholisi ham texnika asri ixtirolaridan bahramand boʻla boshladilar. Ular Auriliano 
Tristi poyezdda olib kelgan generatorning toʻtovsiz tum-tumiga koʻnikishlari qiyin boʻlgan boʻlsa 
ham, generatordan quvvat olayotgan lampochkalarga tunlari uxlamay, termulib chiqishardi. 
Savdogar Don Bruno Krespi teatrda namoyish qilgan, har bir tamoshasi uchun chipta ikki 
sentavodan sotilgan jonli tasvirli filmlardagi bir filmda oʻlib, qishloq ahlining qaygʻusiga sababchi 
boʻlgan qahramonning boshqa filmda Arab savdogari qiyofasida paydo boʻlishi ularning gʻazabini 
keltirib, teatrdagi oʻrindiqlarning chilparchin boʻlishiga olib keldi.... 
1. Filmlarning qaysi jihati aholining jahli chiqishiga sababchi boʻldi?
2. Nima uchun Makondo aholisi filmlarga boshqa kelmaslikka qaror qildilar?
A. Ular koʻngil ochishni istadilar, lekin filmlar hayotiyligi va tushkin kayfiyat paydo qilishi 
ularga yoqmadi.
B. Ular uchun chipta narxi qimmatlik qildi.
C. Ular hiisyotlarini haqiqiy hayot uchun asrashga qaror qilishdi.
D. Ular filmlardan hissiy taʻsir kutishgan edi, lekin filmlar zerikarli boʻlib chiqdi.
3. Matn oxirida berilgan “hayoliy mavjudotlar” deganda nima nazarda tutilgan?
A. Arvohlar
B. Ixtirolar
C. Film qahramonlari
D. Aktyorlar
O`qish savodxonligi bu- insonning yozma matnni tushunishi va qayta tahlil qila olishi. Bulardan 
jamiyat hayotida faol ishtirok etishi uchun, o`zining shaxsiy manfaatlari yo`lida foydalana olishi. 
Demak, o`qish savodxonligi deganda faqatgina o`qish texnikasini tushunmaslik kerak, tadqiqot 

---

108
Июнь 2021 10-қисм
Тошкент
e`tiborni so`zlarning to`g`ri o`qilishiga emas, balki matnni to`g`ri tushunib, “savodli o`qish”ga 
qaratadi. Boshlang`ich sinf bitiruvchisi matnni tushunishi, uning mazmuni ustida fikrlay olishi, 
matndagi fikrga baho berishi va o`qiganlari haqida fikr bildira olishi kerak bo`ladi. 
O`quvchilarning o`qish savodxonligini oshirish, xalqaro baholash dasturiga tayyorgarlash 
uchun maktab o`quvchilariga bir qancha ko`rsatmalar berib kelmoqdamiz. O`quvchilarni o`qish 
savodxonligini oshirish uchun, ularni tushunish darsjasini kengaytirish uchun avvalo o`zimiz 
bunga tayyor bo`lishimiz kerak. Biz o`zimiz mavzularni mag`izlarini chaqa olishimiz kerak. Har 
bir mavzuga topshiriqlar, savollar tuza bilishimiz kerak. Biz oddiy nima qildi, qachon?, qayerda? 
degan savollardan qochib, ularni o`ylantira oladigan, tafakkur qila oladigan, izlana oladigan 
savollarni, topshiriqlarni tayyorlay olishimiz kerak. Atrof muhutga, hayotga qo`llay oladigan 
toshiriqlarni tuza olsak shundagini o`quvchilarimiz xaqaro baholash dasturlariga tayyor bo`la 
oladi deb o`ylayman