|
Июнь 2021 10-қисм
Тошкент
BOSHLАNGʼICH SINF OʼQUVCHILАRIDА OʼQISH SАVODXONLIGINI
RIVOJLАNTIRISH ( PIRLS MISOLIDA)
Jumanova Fotima Uralovna
TVCHDPI dotsenti
e-mail: zumanovafatima@gmail.com
tel: +998998006914
Artikova Nargiz Shuxratovna
TVCHDPI magistranti
e-mail: nargizartikova1982@gmail.com
tell: +998917778207
Butun jaxon bo’yicha olib borilayotgan PIRLS dasturlari aynan boshlangʻich sinf
oʻquvchilarining oʻqish savodxonligini baholash boʻyicha mo’ljallangan.
Oʻzbekiston ilk marotaba ishtirok etayotgan ushbu xalqaro tadqiqotlar doirasida tajriba-sinov
jarayonlari 2020-yilning aprel-may oylarida, asosiy tadqiqotlar esa 2021-yil aprel-may oylarida
oʻtkazilishi belgilangan boʻlib, lekin dunyo boʻylab keng tarqalgan pandemiyasining salbiy
taʼsiri tufayli rejalashtirilgan tadqiqotlarning amalga oshirilishi vaqtincha toʻxtatilgan edi. Turli
xil muhokamalar jarayonida turli xil muqobil yoʻllar koʻrib chiqildi.
PIRLS dasturi doirasidagi asosiy tadqiqot kechiktirilmadi va oʻz muddatida, yaʼni 2021-yil
aprel oyida oʻtkazilishi boʻyicha rejalar oʻz kuchida qoldirildi. Bunda, 2020-yil aprel oyiga
rejalashtirilgan tajriba-sinov jarayonlari, karantin sharoiti barqarorlashgan taqdirda, 2020-yilning
oktyabr oyida koʻchirilishi rejalashtirildi. Shuni taʼkidlash lozimki, PIRLS dasturi talablariga
muvofiq, sinovlar tanlab olingan maktablarning 4-sinflari oʻrtasida oʻquv yilining oxirgi oylarida
oʻtkazilishi koʻzda tutilgan. Lekin, kutilmagan pandemiya tufayli, tajriba-sinovlari istisno
tariqasida yangi oʻquv yilining ilk oylarida oʻtkazilishi moʻljallanmoqda. Bunda avval tanlab
olingan maktablar roʻyxatiga oʻzgartirish kiritilmaydi. Yangi rejalashtirilayotgan tajriba-sinov
muddatiga koʻra, tanlab olingan maktablarning 4-sinf oʻquvchilari 5-sinfni boshlagan boʻladilar.
Yodda tutish lozimki, yuqorida keltirilgan muddatlarni belgilash boʻyicha barcha ishtirokchi
mamlakatlar bilan muhokamalar asosida xalqaro tashkilotlar tomonidan qaror qabul qilinishi
oson kechmadi.
Maʼlumki, Prezidentimiz tomonidan yurtimizda ushbu tadqiqotlarga tayyorgarlik boʻyicha
bir qator ustuvor vazifalar belgilab berilgan. Xususan, Oʻzbekiston Respublikasi Xalq taʼlimi
tizimini 2030-yilgacha rivojlantirish konsepsiyasida PISA (The Programme for International
Student Assessment) Xalqaro oʻquvchilarni baholash dasturi reytingida Oʻzbekistonning
2021-yilda birinchi 70 talikka, 2025-yilda 60 talikka va 2030-yilga kelib esa, birinchi 30 ta
ilgʻor mamlakatlar qatoriga kirishi koʻzda tutilgan.
Shunday ekan, ushbu muddatlarning oʻzgarishi bir tomondan olganda, umumtaʼlim
muassasalari uchun tayyorgarlik koʻrishlariga qoʻshimcha imkoniyatlarni yaratib beradi.
Endilikda tayyorgarlikni susaytirmasdan, tadqiqotda munosib ishtirok etish uchun barcha kerakli
harakatlarni amalga oshirish hamda tayyorgarlikni yuqori darajaga olib chiqish barchamizning
oldimizda turgan ustuvor vazifadir.
Lekin, har qanday qabul qilingan qarorlarning oʻz kuchida qolishi va belgilangan tadbirlarning
muvaffaqiyatli tashkil etilishi dunyoda va yurtimizda hukm surayotgan murakkab karantin
sharoitining barqarorlashuviga bogʻliq boʻlib qolaveradi.
Oʻtgan davr mobaynida Taʼlim inspeksiyasi va Milliy markaz tomonidan Xalq taʼlimi vazirligi
bilan hamkorlikda bir qator ishlar amalga oshirildi.
Xalqaro tadqiqotlarni joriy etish boʻyicha xalqaro tajribalar oʻrganilgani, 30 nafarga yaqin
masʼul xodimlarning xorijiy mamlakatlarda malaka oshirishlari, 7 nafar xalqaro ekspertlarni jalb
qilish, Respublika boʻyicha 260 nafar trenerlarning tayyorlanganligini birinchi qadamlar sifatida
eʼtirof etish mumkin.
Shuningdek, oʻqituvchilar va oʻquvchilar uchun PISA va PIRLS dasturlari haqidagi umumiy
tushunchalar,namunaviy topshiriqlar, ularni bajarish boʻyicha tavsiyalar va baholash mezonlarini
oʻz ichiga olgan 4 nomdagi metodik qoʻllanmalar yaratilib, har biri 10 000 nusxadan chop etildi
hamda barcha umumtaʼlim muassasalariga va taʼlimni boshqaruv organlariga yetkazib berildi.
Dasturlarning tegishli yoʻnalishlari boʻyicha topshiriqlar toʻplami, mashq daftarlari ishlab
107
Do'stlaringiz bilan baham: |
