Тошдту «Иқтисодиёт назарияси»

Илмий абстракция усули - воқеа ҳодисаларнинг таҳлил пайтида халал бериши мумкин бўлган иккинчи даражали белгилари эътибордан четлаштирилиб, ўрганилаётган жараённинг асл моҳиятига тегишли белгиларга эътиборни қаратишдир.
Таҳлил ва синтез усули. Таҳлил — бу ўрганилаётган бир бутунни алоҳида қисмларга ажратиш ва уларни изчиллик билан таҳлил қилиш. Синтез – бу ҳодиса ва жараёнларни қисмларга бўлиш асосида умумий хулоса чиқаришдир.
Мантиқийлик ва тарихийликнинг бирлиги усули. Тарихийлик далили иқтисодий фанларда ҳам тарихий ривожланиш нуқтаи назаридан тадқиқот олиб боришни зарур қилиб қўяди. Чунки иқтисодий жараёнлар жамиятнинг тарихий ривожланиш босқичларида рўй беради. Мантиқийлик усулида жараёнлар фақатгина тарихий нуқтаи назардан эмас, шу билан бирга ички зарурий ва қонуний боғланишлар бўйича ҳам таҳлил қилинади.
Фойдаланиладиган усуллар ичида эксперимент алоҳида ўринга эга. Иқтисодий ўсишнинг кескин ўзгариши, хусусан иқтисодиётнинг инқироз ва беқарорлик босқичларида экспериментдан кенг фойдаланилади.
Индукция ва дедукция усули. Индукция амалиётдан назария томон боришни, реал ҳаётдаги рўй берадиган ҳодиса ва жараёнлардан назариялар яратишни билдирса, дедукция назариядан амалиёт томон боришни, яратилган назарияларни кишиларнинг амалий ҳаётида синаб кўришни англатади.
Позитив ва норматив усуллар. Позитив усул иқтисодий ҳодисаларнинг реал ҳаётдаги ҳолатини қандай бўлса шу ҳолича акс эттиради. Масалан, Ўзбекистонда ишсизлик 2003 йилда 0,5 фоизни ташкил қилди. Республикада нархларнинг ўсиши ўтган йилда йилига 3,8 фоиздан ошмади ва ҳ. к. Норматив усул ҳодиса ва жараёнларнинг қандай бўлиши кераклиги тўғрисидаги фикр ва мулоҳазалардир. Масалан, ишсизликнинг табиий даражаси 2,5 фоиздан ошмаслиги керак. Реал иш ҳақининг ўсиши нархларнинг ўсиш суръатидан юқори бўлиши зарур ва ҳ. к.
Макроиқтисодий ва микроиқтисодий таҳлил. Микроиқтисодий таҳлилда иқтисодиётнинг бошланғич бўғини бўлмиш корхона ва бошқа иқтисодий субъектларнинг юқори пировард натижага эришишга қаратилган хатти-ҳаракати, хулқи тадқиқ қилинади.