Tosh kent davlat a g r ar universiteti ozbekjlston r espublik asi fanlar akadem iyasi z o o L o g iy a in st it u t I

-C ostia necatrix.
Juda mayda organizm 
mikroskopda juda kattalashtirib ko'rilganda ko‘rinishi mumkin.
91

---

Qomi tomoni oval shaklda. Kostianing hujayrasi protoplazmadan 
iborat bo‘Iib, mayda yumaloq yadroga ega, 2 ta qisqaruvchi 
vakuolasi bor. Ikkita xivchinga ega. Xivchinlari yordamida parazit 
baliqlarning jabra yaproqchalariga yoki terisiga yopishadi. Baliqlar­
ning tanasiga va jabrasiga xivchin chuqur kirib borib, yopishib 
oladi. Boiinish 
usuli bilan ko‘payadi. Noqulay sharoitda suv 
harorati sovuganda sista hosil qiiadi. Sista qalin qobig‘dan iborat 
boiib, noqulay muhit sharoitiga ancha chidamli boiadi. Ular pato­
gen emas, lekin uzoq muddat jarohat obyekti bo iib qoladi. Xiv- 
chinli infuzoriya karpsimonlar, lasossimonlar va boshqa baliqlarning 
yosh avlodlariga parazitlik qiiadi. Bu kasallikka nisbatan katta 
baliqlarga tabiiy immunitet hosil boiadi. Kostiya infuzoriyasi 
baliqlarda faqat sista shaklida uchraydi. Kostiya yilning yoz paytida 
ko‘proq zarar yetkazadi. Uning zarari faqat nerest (urchitish) 
o‘tadigan hovuzlarida yaqqol ko'zga tashlanadi. Ammo kostiya 
baliqlami qish paytida ham nobud qilar ekan, ayniqsa suv muhiti 
(rN 5-5,5) past ko‘rsatgichga ega boiganda. Kostiyaning qishki 
formasi asosan - qishlash hovuzlarida qayd qilingan. Nfuzoriya- 
laming bu turi qish faslida suv hororati 5-7°C boiganda ko‘payadi.
Etiologiyasi. 
Kasallik qo‘zg‘atuvchisi - xivchinlilar tipiga 
mansub 
Costia necatrix
(Bodonidae oilasi) paraziti hisoblanadi. 
Parazitning tana uzunligi 5-20 mkm, eni 2,5-10 mkm. Uning qorin 
tomondan shakli ovalsimon yoki buyraksimon, oldingi tomoni 
zichlashgan, tanasi sitoplazma, kichkina o‘zak va ikkita qisqaruvchi 
vakuollardan iborat. Ikkita xivchini bor. Parazit shilliq moddasi, teri 
va jabraning ajralgan epitelial hujayrasi bilan oziqlanadi. Ikkiga 
boiinish y o ii bilan ko‘payadi. Noqulay sharoitga tushib qolganida 
sistaga aylanib bir necha vaqt o ‘zining hayotchanligini saqlab 
qolishi mumkin.