Topografik anatomiya o‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi N. H. Shomirzayev

Qon bilan ta’minlanishi. Oshqozon osti bezi ikkita manbadan qon bilan
ta’minlanadi; u qorin arteriya o‘zani (truncus coeliacus) va yuqori tutqich arteri-
yasi (a.mesenterica superior) sistemalaridan qon oladi.
Oshqozon-o‘n ikki barmoq arteriyasining tarmog‘i bo‘lgan yuqorigi oshqo-
zon osti-o‘n ikki barmoq arteriyasi o‘n ikki barmoq ichak bilan oshqozon osti
bezi boshchasining orasidagi egatda joylashib, pastga yo‘naladi va o‘ziga o‘xshash
pastki oshqozon osti-o‘n ikki barmoq arteriyasi (yuqori tutqich arteriyasining bi-
rinchi tarmog‘i) bilan anastomoz qiladi. Bu ikkala tomir oshqozon osti-o‘n ikki
barmoq arteriyasi ravog‘ini hosil qiladi. Undan radial yo‘nalishda ham o‘n ikki
barmoq ichakka ham oshqozon osti bezi boshchasiga tarmoqlar yo‘naladi. Bez-
ning tana va dum qismlari uning yuqorigi qirg‘og‘i bo‘ylab yo‘naluvchi taloq
arteriyasidan chiquv-chi 9 tagacha tarmoqlar orqali qon bilan ta’minlanadi
(181- rasm).
Oshqozon osti bezi boshchasi bilan o‘n ikki barmoq ichakning yuqorida ay-
tib o‘tilgan oldingi va orqa oshqozon osti-o‘n ikki barmoq arteriyasi ravoqlari
orqali qon bilan ta’minlanishi shu darajada o‘zaro bog‘langanki, operatsiya payti-
da, oshqozon osti bezining boshchasini ajratib olishda, unga qo‘shib o‘n ikki bar-
moq ichakni ham olib tashlashga to‘g‘ri keladi.
Vena qoni yuqorida tasvirlangan arteriyalar yo‘nalishi bo‘ylab oqib ketadi.
Venoz qon oshqozon osti bezining tanasi va dumidan – taloq venasiga, bosh-
chasidan – yuqori tutqich venasiga, ya’ni darvoza venasi sistemasiga oqib ketadi.
Limfa oqishi. Bez boshchasining limfa tomirlari uning yuqori qirg‘og‘i
bo‘ylab va orqasida joylashgan limfa tugunlariga quyiladi. Dum qismidan limfa
tomirlari taloq darvozasidagi tugunlarga boradi. Bezning tanasidan limfa yuqo-
riga – yuqori pankreatik tugunlarga, o‘ngga – aorta va pastki tutqich tugunlariga,
pastga – periaortal tugunlarga yo‘naladi. Bezning limfa sistemasi o‘n ikki barmoq
ichak, o‘t pufagi va o‘t yo‘llarining limfa sistemasi bilan bog‘langan.
Innervatsiyasi. Oshqozon osti bezining innervatsiyasida quyidagi 6 ta nerv
chigali ishtirok etadi: 1) quyosh chigali – bezga uning yuqori qirg‘og‘i tomondan
kiradi; 2) oldingi jigar chigali; 3) orqa jigar chigali; 4) taloq chigali - bezga
tuber omentale-ning chap tomonidan kiradi; 5) yuqorigi tutqich chigali bezning
pastki qirg‘og‘idan kiradi; 6) chap buyrak chigali – bezning dumiga kiradi.
Bu nerv chigallari tegishli arteriyalar atrofida joylashadi.

---