«Тикувчилик ишлаб чи=ариши» йыналиши быйича ы=ув амалиёти

9-rasm. Erkaklar pidjagi model konstruktsiya chizmasi.
YENGNI MODELLASH

Yengni modellash - yeng model konstruktsiya chizmasi yeng AK yoki BK chizmasida chiziladi. (T.88-modul).

Yengni modellashda yeng BK ning model eskiziga muvofiqlik darajasi aniqlab olinadi. Yana bir bor o’miz va yeng qiyamasidagi kertiklar o’rni aniqlab olinadi. Shlitsada tugma va izmalar o’rni belgilanadi.

TEXNOLOGIK XARITA

Texnologiya asosida faoliyat turlari	Chizma	Standart asosida operatsiyani bajarish tartibi
1. Ayollar astarli jaketining tashqi ko’rinishini chizish.		Ayollar astarli jaketi tashqi ko’rinishi moda jurnallari yoki tayyor kiyim namunalaridan foydalanib chiziladi.
2. Ayollar astarli jaketi tashqi ko’rinishiga tavsif berish		Tashqi ko’rinishga tavsif beriladi. (misolga qaralsin).
3. Ayollar astarli jaketi AK (BK) ni konstruktiv modellash uchun tayyorlash.		O’quvchilar T.89-modulda ishlab chiqilgan Ayollar astarli jaketi ort, old yon va yeng bo’laklaridan AK dan kalka qog’ozga 1:1 masshtabda nusxa ko’chiradilar.
4. Ort bo’lakni konstruktiv modellash.		Ort bo’lak AK da shlitsa uzunligi o’rta chok bo’ylab etak chizig’idan yuqoriga o’lchab qo’yiladi. Shlitsaning tayyor holdagi uzunligi 20-25 sm, eni – 5 sm. Model eskizi bo’yicha jaketning yelka kengligi va balandligi aniqlanadi va uning AK ga mosligi tekshiriladi. So’ngra lozim topilsa yelka chizig’i korrektirovka qilinadi. (elka qirqimi ko’tariladi yoki pasaytiriladi yoki qisqartiriladi).
5. Old bo’lakda kirishtirish vitochkasini modellash.		Kirishtirish vitochkasi ko’krak chizig’idan bel vitochkasiga ko’chiriladi. jaket konstruktsiyasining texnologik jihatdan qulayligini oshirish uchun zamonaviy texnologiya bo’yicha old bo’lakdagi kirishtirish vitochkasi boshqa qirqimga ko’chiriladi. Kirishtirish vitochkasi bort chizig’idan o’mizga (5, a-rasm), bel vitochkasiga (5, b-rasm) o’tkazilishi mumkin. Old bo’lakka texnologik ishlov berish usulida bort vitochkasini kirishtirish operatsiyasi ko’zda tutilgan bo’lsa, uning yarim qiymati bel vitochkasiga ko’chiriladi, qolgan yarmi joyida qoladi.
6. Old bo’lakda latskanni modellash.		jaket latskanini modellash - - chizmaga binoan bajariladi. 1.Old bo’lakda yuqori petlya o’rni–u nuqta belgilanadi; 2. Bort kengligi, tugma diametri, material qalinligi bezak baxyaqatorga qarab belgilanadi. Kb = 1,5 . . 2,2 sm (bort kengligi); O’rta chiziqqa parallel chiziq o’tkaziladi. 3. u nuqtadan 1,0 . . . 1,5 sm yuqoriga ko’tarilib L nuqta belgilanadi. L – latskanni bukish chizig’ining qo’yi nuqtasi. 4. Yoqa ko’tarmasi balandligi aniqlanadi. Vyoqa ko’tarma = 2,5 . . . 3,5 sm. Old bo’lak bo’yin o’mizi nuqtasi A41 dan yelka chizig’i o’ng tomonga davom ettiriladi. A41 nuqtadan yoqa ko’tarmasi balandligiga teng masofa qo’yiladi, 31 nuqta bilan belgilanadi. 31 va L nuqta birlashtiriladi. 5. Latskanni old bo’lakka qaytarilgan holda qurish.
7. Bort chizig’ining etak qismini qurish.		Etak chizig’i va bort chizig’ining quyi qismi, ya’ni old bo’lak uzunligi bel, bo’ksa chizig’iga nisbatan aniqlanadi; bort quyi qismiga dumaloq shakl berish uchun Zn va N nuqtalar o’rni; bort quyi qismining o’rta chiziq bilan kesishish nuqtasi (N) nuqtasi aniqlanadi. Hosil bo’lgan nuqtalardan bort quyi chizig’i o’tkaziladi, qolgan petlyalar o’rni aniqlanadi.
8. Yon cho’ntak o’rnini belgilash.		Cho’ntak bo’laklarini modellashda ularning shakli va razmerlari unifikatsiyalanganligiga e’tibor berish zarur. 1-jadvalda Ayollar astarli jaketi cho’ntak bo’laklarining unifikatsiyalangan qiymatlari berilgan. Pidjak yon cho’ntagi bel vitochkadan yon chiziqqa o’tgan qirqimda loyihalanadi. Qirqma yon cho’ntak og’zi bel vitochkasi old tomonidan 1-1,5 sm masofada joylashadi.
9. Chap old bo’lakda listochkali cho’ntak o’rnini belgilash.		Listochkani tikish chizig’i maxsus yordamchi andoza yordamida belgilanadi. jaket old bo’lagidagi qirqma listochkali cho’ntak ma’lum og’ishda (foydalanishga qulaylik nuqtai nazaridan) loyihalanadi. (6-rasm). Cho’ntak o’rnini belgilashda shuni yodda tutish kerakki, cho’ntak xalta petlya tagiga kirib qolmasin.
10. Pidjak yoqasini qurish va modellash.	L	Old bo’lak model konstruktsiya chizmasida latskanni bukish chizig’iga A41 nuqtadan perpendikulyar tushiriladi, 31 nuqta qo’yiladi.