Thesis · April 2020 doi: 10. 13140/RG

ЗАМОНАВИЙ УЗЛУКСИЗ ТАЪЛИМ СИФАТИНИ ОШИРИШ: ИННОВАЦИЯ ВА ИСТИҚБОЛЛАР
 
228 
ХАЛҚАРО МИҚЁСИДАГИ ИЛМИЙ-АМАЛИЙ КОНФЕРЕНЦИЯ МАТЕРИАЛЛАРИ
материаллардан фойдаланиш, қонун ҳужжатлари, ички норматив ҳужжатлардан 
мисоллар келтириш ва уларнинг мазмунини шарҳлаш мақсадга мувофиқ, деб ўйлаймиз. 
Машғулотларда терминлар изоҳи билан ишлаш юқорида қайд этилган муаммоларни 
бартараф этиш имконини ҳам беради.
Маълумки, узоқ вақтгача мазкур таълим босқичларида кетма-кетликка амал 
қилинмади, бу эса таълим бошқа тилларда олиб бориладиган синфлар ва гуруҳларда ўзбек 
тили таълимининг узвийлиги ва такомиллашишига тўсқинлик қилди. Ваҳоланки, олий 
таълимда тил ўрганиш мутахассислик соҳаси ва фанларидан келиб чиққан ва улар билан 
узвий боғланган ҳолда касбга йўналтирилган бўлиши лозим. Олий таълим муассасаларининг 
турли йўналишларида давлат тили таълими амалиёти фарқланса-да, якуний натижаларнинг 
барча учун бир хил давлат таълим стандарти талабларига мос бўлиши тақозо этилади, яъни 
талабалар ижтимоий-сиёсий ва маданий ҳаётда, ўз мутахассислиги, касбий фаолияти 
соҳасида давлат тилида оғзаки ва ёзма эркин фикр билдира олиш малакаларини эгаллашлари 
керак.
Таълим узлуксизлигидан ва таълимга компетенциявий ёндашув талабларидан келиб 
чиққан ҳолда олий таълим муассасаларининг рус гуруҳлари учун “Ўзбек тили” фанидан 
тузиладиган ишчи ўқув дастурларига мутахассислик соҳасига оид ички норматив 
ҳужжатларни давлат тилида ёзиш ва расмийлаштириш қоидалари бўйича алоҳида 
мавзуларни киритиш ниҳоятда зарур, деб ҳисоблаймиз. Тиббиёт, иқтисодиёт, божхона, 
ҳуқуқшунослик, муҳандислик йўналишларида фаолият кўрсатаётган олий таълим 
муассасаларида бу мавзуларни мутахассислик фанлари доирасида ўрганиш кўзда тутилган. 
Бироқ мутахассислик фанлари доирасида соҳавий ҳужжатларнинг мазмуни ва қўлланиш 
доираси ҳақидагина айрим маълумотларни бериш мумкин, ҳужжатлар матнларини тузиш ва 
расмийлаштириш билан боғлиқ мавзуларни мутахассислик фанлари доирасида ўргатиб 
бўлмайди. Чунки мутахассислик фанларидан таълим берувчи ўқитувчиларнинг ўзбек тили 
грамматикаси ва стилистикасидан етарли назарий маълумотларга эга эмасликлари ушбу 
ҳужжатларнинг талабалар томонидан давлат тилида бехато ёзилиши ва тўғри 
расмийлаштирилишини тўлиқ таъминлаб бера олмайди.
Шунингдек, бугунги кунда ўқитишнинг анъанавий усуллари ва шакллари ўқувчи-
талабаларнинг 
таълимий 
эҳтиёжларини 
тўла 
қондирмаётганлиги 
таълимни 
ахборотлаштиришни тақозо қилмоқда. Онлайн таълим, масофавий таълим тобора 
ривожланиб бораётган даврда ўқитувчилардан ўқувчи-талабаларни мустақил танқидий ва 
ижодий фикрлашга ўргатиш учун ахборот манбаларини кўпайтириш, бир муаммога турлича 
қарашга имконият яратиш талаб қилинади. Ёшларнинг Интернет ресурсларидан фойдаланиш 
малакаси ривожланганлиги боис, бу воситалардан таълим жараёнида кенг фойдаланиш 
уларнинг ўқиш-ўрганишга бўлган мотивациясини оширади. Жумладан, масофадан туриб 
мулоқот қилиш жараёнида ҳар бир таълим олувчининг нутқни ифодалаш воситаларидан 
эркин фойдаланиши, шунингдек, ўзининг индивидуал ҳамда ижодий қобилиятларини 
намойиш қилиши, яъни мулоқот жараёнида ўзининг бошқалардан фарқли ва атрофдагилар 
фикрига боғлиқ бўлмаган жиҳатларини кўрсатиши учун имкониятлар юқорилигини 
унутмаслик зарур. 
Демак, ҳужжатларнинг тайёрланиши ва расмийлаштирилиши қоидаларини билиш 
ҳамда уларга тўлиқ риоя қилиш бугунги кунда долзарб муаммолардан бўлиб, узлуксиз 
таълим тизимида ўқувчи-талабаларга иш ҳужжатларини давлат тилида тузиш ва 
расмийлаштириш қоидаларини ўргатишни тубдан яхшилашни, таълим мазмунини бевосита 
амалий компетенциялар шакллантирилишига қаратилиши зарурлигини кўрсатади. 
Адабиётлар: 
1.
Ўзбек тилининг давлат тили сифатидаги нуфузи ва мавқеини тубдан ошириш чора-
тадбирлари тўғрисида/Ўзбекистон Республикаси Президентининг ПФ-5850-сон Фармони 
(Қонун ҳужжатлари маълумотлари миллий базаси, 22.10.2019 й., 06/19/5850/3939-сон). 

---