Texnika fakultеti qalandarova gulzoda umarbekovna

Qovoq murabbodan oziq-ovqat sanoatida foydalanish
Qovoq mevasi biologik aktiv moddalarning boy manbasiga ega bo’lgan, dietik va bebaho ozuqaviy qimmatga ega bo’lgan oziq-ovqat mahsulotidir. Uning tarkibida inson salomatligi uchun foydali bo’lgan va organizm tomonidan yetarli darajada yaxshi o’zlashtiriladigan oqsil, pektin, uglevodlar, kraxmal, organik kislotalar, yog’lar, vitaminlar, mineral tuzlar va boshqa moddalar mavjud. Qovoq mevasining kimyoviy tarkibi uni yetishtirishning turli xil texnologiyasiga; turi va naviga, shuningdek yer va ob-havo sharoitlariga, hamda boshqa faktorlarga sezilarli darajada bog’liq.
Qovoq mevasida 85-94% suv mavjud. Uglevodlar (8-12%) asosan polisaxaridlar ko’rinishida bo’ladi. Umumiy qand miqdori (4-8%) , ayrim oshxona navlarida 11-14 % ni, shundan 8% saxaroza, ayniqsa kuz-qish saqlash jarayonidan keyin, tashkil qiladi. Qovoq mevasi 2,5 – 16% kraxmal tutadi vau saqlanish jarayonida eruvchi qandga aylanadi. Aytib o’tilgandek qovoqda qand miqdori yuqori va organik kislotalar kam. Qovoqning kislotaliligi 0,8-2,9%. Bu qovoqdan konditerlik sanoatida sukat va pastilalar tayyorlashda keng miqdorda foydalanish imkoniyati mavjud. Qovoqda oqsillar kam (0,5-1,1%), lekin organizmdan xolesterinni chiqarish imkoniyatiga ega bo’lgan pektin moddalariga boydir. Tarkibida pektin moddalarining ko’pligi qovoqni konditerlik sanoatida keng miqiyosda foydalaniladigan va shirin taomlar ishlab chiqarishda qo’llaniladigan jelelovchi materiallar olishning samarali xom ashyosi deb hisoblash mumkinligini ko’rsatadi. Qovoqqa xos bo’lgan yana bir xususiyat uning tarkibida kletchatkaning kamligi (0,3-1,2%) bo’lib, bu uning yaxshi pishish, tolador bo’lmaslik, pyure xolida yaxshi xazm bo’lish imkoniyatini beradi.
Qovoq - o’simlik dunyosida karotinning asosiy manbasi hisoblanadi. Qovoq mevasida karotin miqdori: 100 g xom maxsulotga 16-17 mg to’g’ri keladi, ayrim formalarida bu ko’rsatkich 35-38 mg ga yetadi. Qovoq mag’izi yorqin to’q sariq rangga qanchalik yaxshi bo’yalgan bo’lsa, unda karotinoidlar miqdori shuncha ko’p bo’ladi. Shuni ta’kidlab o’tish joizki, o’rtapishar va kechpishar oshxona navlarida saqlashning birinchi oyida karotinoidlar miqdori ortadi. Shuning uchun karotindan konsentratlar ishlab chiqaradigan vitamin sanoati uchun qovoq bebaho xom-ashyo hisoblanadi.