Тема: Анатомия панинин классификациясы рауажланыу тарийхы хам уйрениу методы

37-súwret. On eki eli barmaq ishek (diywalı kesilgen) hám asqazan astı bezi.

1-on eki eli ishek 2-ót qalta; 3-ót jolı; 4- asqazan astı bezi; 5- asqazan astı bezi jolı.

Asqazan astı beziniń basshası hám denesiniń azǵantay bólimi usı taǵaǵa kirip turadı. On eki eli ishekke ót jolı hám asqazan astı beziniń jolı quyıladı, bul jollar ishekke qosılıwdan aldın birlesedi hám on eki eli ishektiń úlken sorıǵıshına ulıwma tesik penen ashıladı.

Jińishke ishek diywalı sliz perde, sliz astı qabat, bulshıq et qabatı hám serroz perdeden ibarat. Ortadaǵı bulshıq et qabatı uzınına ketken sırtqı, hám aylana túrinde jaylasqan ishki, tegis bulshıq etlerden ibarat. Bul bulshıq etlerdiń izbe-iz qısqarıwı peristaltika túrinde kórinedi, usınıń aqıbetinde awqat ishek kanalında tómenge qaray baǵdar aladı.

Juwan ishek

Juwan ishek (intestinum crassum) keyingi ishekten rawajlanadı. Juwan ishek tómendegi bólimlerden ibarat soqır ishek hám onıń qurt tárizli ósimshesi, jiyekli ishekler (kóteriliwshi, kese, túsiwshi hám sigma tárizli) hám tuwrı ishek. Juwan ishektiń uzınlıǵı janbas ishek penen soqır ishek arasındaǵı qaqpaqtan arqa shıǵarıw (anal) tesigine shekem 1,5-2,0 m, diametri 4-8 sm boladı.
Juwan ishektiń baslanıw bólimi, yaǵnıy jińishke ishek penen tutasatuǵın bólimi soqır ishek dep ataladı. Soqır ishektegi qurt tárizli ósimsheniń jaylasıw jaǵdayı hár qıylı bolıp, ol onıń iyelegen ornına hám soqır ishektiń jaǵdayına baylanıslı. Kóbinese soqır ishek oń janbas shuqırshasında jatadı, ayırım jaǵdaylarda joqarıraqta jaylasadı. Qurt tárizli ósimsheniń jaǵdayıda usıǵan baylanıslı ózgeredi. Bul jaǵday appenditsitte diagnoz qoyıwdı qıyınlastıradı. Tilekke qarsı, soqır ishek ádettegi ornında jaylasqan jaǵdayda da qurt tárizli ósimshesi hár túrli bolıp jaylasıwı múmkin. Kóbinese bul kishi shanaqtıń kiriw jerine shekem túsedi, kóbinese ońǵa hám joqarıǵa yáki medial tárepke baǵdarlanǵan boladı. Qurt tárizli ósimsheniń uzınlıǵı 3-15 sm, diametri 3-5 mm di quraydı. Ósimshe diywalı sliz perde, bulshıq et qabatı hám seroz perdeden ibarat. Ósimshe boslıǵı soqır ishekke tutasadı. Qurt tárizli ósimsheniń xarakterli qásiyeti sonnan ibarat, onıń sliz perdesinde limfoid bezler kóp toplanǵan.
Qarın boslıǵınıń oń yarımınan soqır ishekten joqarı qaray kóteriliwshi jiyekli ishek dawam etedi. Bul ishek bawırdıń oń bóleginiń tómengi júzine shekem kóteriledi hám usı jerde qayırılıp kese jiyekli ishekke ótedi. Bul ishek shep qabırǵalar astında kese baǵdar alıp, talaqtıń ornalasqan jerine baradı hám sol jerde birden qayıırlıp qarın boslıǵınıń shep yarımında tómenge baǵdar aladı hám oǵan tómen túsiwshi jiyekli ishek delinedi. Shep janbas súyeginiń qırınıń tusında túsiwshi jiyekli ishek sigma tárizli jiyekli ishekke ótedi. Bul ishek qayrılıp shanaq boslıǵına túsedi hám usı jerde segiz kóz omırtqasınıń tusında tuwrı ishekke ótedi. Tuwrı ishek kishi shanaqta jaylasadı hám shanaqtıń arqa diywalınıń aldınan ótip aralıqtıń tusında arqa shıǵarıw tesigi menen tamamlanadı.
Tuwrı ishektiń uzınlıǵı 14-18 sm átirapında.
Juwan ishektiń diywalı tórt qabattan: sliz perde, sliz astı qabat, bulshıq et qabatı hám serroz perdeden turadı. Juwan ishektiń sliz perdesinde vorsinkalar joq, lekin liberkyun bezleri bar.