Тема: Анатомия панинин классификациясы рауажланыу тарийхы хам уйрениу методы

Ót qalta

Ót qalta (vesica fellea) - bawırdıń oń bóleginiń astınǵı júzinde ót qalta shuqırshasında jaylasadı. Onıń keń túbi bawırdıń aldınǵı shetinen biraz shıǵıńqırap turatuǵın almurt formasındaǵı aǵza. Ót qaltanıń túbi, denesi, moynı ajıratıladı.
Ót qaltanıń túbi, onıń eń keńeygen bólimi, ót qalta tolıp turǵan waqtında túbi biraz aldınǵa shıǵıp, oń tárepke IX qabırǵa shemirsheginiń tusında qarın diywalına tiyip turadı.
Ót qaltanıń denesi, túp bóliminiń dawamı bolıp, ót qaltanıń ádewir bólimin quraydı. Ót qaltanıń moynı, qaltanıń tarayǵan jeri bolıp, ol áste aqırın jińishkelesip barıp, ót qaltanıń nayına aylanadı. Naydıń uzınlıǵı 3- 3,5 sm bazıda 4,5 sm kese
kesimi 3-4 mm boladı. Bawırdan kiyatırǵan ót qaltanıń nayı ulıwma bawır nayı menen qosılıp 6-7 sm uzınlıqtaǵı ulıwma ót jolın payda etedi.
Ulıwma ót jolı, on eki eli ishektiń túsiwshi bóliminiń joqarǵı úshten bir bólimindegi úlken tesikke ashıladı. Ót nayı ótti on eki eli ishekke úzliksiz quyıp turmaydı, tek kerekli waqtında ǵana ótkeredi. Sebebi onıń on eki eli ishekke quyatuǵın jerinde jaqsı rawajlanǵan qısıwshı bulshıq et sfinkter Oddi jaylasqan.
Ót qalta bawırda islenip shıqqan óttiń artıqsha bólimi saqlanatuǵın jer bolıp, sıyımlılıǵı 40-60 sm kub keledi, lekin ózi ót islep shıǵarmaydı. Ót qalta qarın perde menen tek tómengi tárepinen oralǵan bolıp, qalǵan bólimi bawır zatına biriktiriwshi toqıma járdeminde jabısıp turadı. Ót qaltanıń diywalı tomendegi tórt qabattan ibarat: 1. seroz perde, 2. serroz astı qabatı, 3. bulshıq et qabatı, 4. silekey perde.

Ót qaltanıń jasqa qaray ózgeriwi

Ót qalta jańa tuwılǵan balalarda bawır parenximasında shuqırda jatadı. Tsilindr formasına iye boladı. Ót qaltanıń sıyımlılıǵı, (kólemi) bala úsh jasqa tolǵanda keskin túrde enine hám boyına eki barabar ósedi. Ót qaltanıń astında on eki eli ishek hám kese jiyekli ishek jatadı.

Qarın perde

Qarın perde (perifoneum) qarın diywalın hám qarın boslıǵındaǵı aǵzalardı orap turıwshı seroz perde, ol óziniń baǵdarı hám keńligi menen basqa perdelerden parq qıladı. Qarın perde eki listten, yaǵnıy qarın diywalın qaplap orap turıwshı, hám ishki aǵzalardı orap turıwshı bólimnen ibarat. Bul eki list bir–biriniń úzliksiz dawamı bolǵanı ushın sırtqı ortalıq penen baylanısı bolmaǵan boslıq payda boladı. Bir –birine júdá jaqın turǵan parietal hám vistserial listler ortasındaǵı tar jarıq qarın perde boslıǵı dep ataladı.
Belgili bolǵanınday seroz perdeler suyıqlıq islep shıǵaradı. Demek qarın perdede óz boslıǵına az bolsada seroz suyıqlıǵın islep shıǵaradı. Qarın perdeniń
júzi júdá tegis hám tınıq bolıp, seroz suyıqlıq penen bárhá hóllenip turǵanı ushın qarın boslıǵındaǵı aǵzalar jeńillik penen bir-birine súykelenbey háreket etedi.
Qarın perdeniń ulıwma kólemi (20400 sm²) deneni qaplap turǵan teriniń kólemi (20500 sm²) bolıp shama menen ekewi kólem jaǵınan barabar boladı.
Qarın perde aǵzadan diywalǵa, aǵzadan aǵzaǵa ótiw jerlerinde búrmeler, baylamlar, qaltashalar, tutqıshlar, qapshalar, shuqırshalar payda etedi.
Qarın perdeniń qarın boslıǵında jaylasqan aǵzalardı oraw dárejesine qaray, olar ekstraperitoneal, intraperitoneal hám mezoperitoneal bolıp bólinedi.