Тема: Анатомия панинин классификациясы рауажланыу тарийхы хам уйрениу методы

38 - súwret. Bawır (tómengi tárepi). 1-bawırdıń oń bólegi; 2- bawırdıń úshmúyeshli baylamı, 3- bawırdıń arqa táreptegi bólegi; 4- búyrek ústi bezi batıǵı; 5- búyrek batıǵı; 6- bawırdıń óziniń arteriyası; 7-dárwaza venası; 8-ulıwma ót jolı; 9- ulıwma bawır jolı; 10- ót jolı; 11-bawırdıń shep bólegi; 12- on eki barmaq ishek batıǵı; 13-bawırdıń domalaq baylamı; 14-juwan ishek batıǵı; 15- aldınǵı (tórtmúyeshli) bólek; 16-ót qalta.

Bawırdıń jaylasıwına hám átirapın orap turǵan aǵzalarǵa qarap, diafragma tiyip turǵan tárepi, tómengi aǵzalarǵa qaraǵan tárepi, hám arqaǵa qaraǵan tárepine ajıratıladı.

Ústingi tárepi tegis hám dóń bolıp, diafragmanıń batıqlıǵına tuwra keledi. Bawırdıń shep bólimine diafragma arqalı júrek tiyip turǵanlıqtan júrektiń batıqlıǵı boladı. Bawırdıń joqarǵı tárepinen diafragmaǵa qaray qarın perdeniń juplıǵınan
oraq tárizli baylam baǵdar alıp, bawırdı oń hám shep bóleklerge ajıratıp turadı. Bawırdiń oń bólegi shep bólegine salıstırǵanda úlkenligi jaǵınan ajıralıp turadı.
Bawırda oń hám shep sonday-aq kese shuqırlar ajıratılıp «N» háribin esletedi. Ortadaǵı kese shuqır arqalı bawırdıń ishine dárwaza venası, bawır arteriyası, nervler kiredi hám ol jerden ulıwma ót jolı, limfa tamırları shıǵadı. Sonıń ushın bul kese shuqırshanıń tusı bawırdıń dárwazası dep ataladı.
Bawırdıń kópshilik bólimi qarın perde menen oralǵan bolıp, tek arqa tárepi ashıq qaladı yaǵnıy mezoperitoneal organ esaplanadı.

Bawırdıń jasqa qaray ózgeriwi

Jańa tuwılǵan balaniń bawırı salıstırmalı dárejede úlken bolıp, qarın boslıǵınıń jartısın iyeleydi. Onıń awırlıǵı shama menen 135 grammdı, yaǵnıy deneniń ulıwma awırlıǵınıń 4-4,5% in quraydı. Shep bólegi úlken bolıp oń bólegine teń keledi. Jańa tuwılǵan bala bawırınıń joqarǵı shegarası 5- qabırǵanıń tusına tuwrı keledi. Tómengi shegarası qabırǵa sheńberinen 2-3 sm shıǵıp turadı. Bul shegara 1- jasar balada 1 sm di quraydı, 6-7 jasqa kelip qabırǵa sheńberi menen teńlesedi. Bala tuwılǵannan keyin bawırdıń salıstırma awırlıǵı eki barabar kemeyedi. Shep bólegi kishireyip asqazan menen talaqtıń ortasında ornalasıp qaladı.