Тема: Анатомия панинин классификациясы рауажланыу тарийхы хам уйрениу методы

Asqazan

Asqazan (ventriculus) as sińiriw kanalınıń eń úlken keńeygen bólimi bolıp, sıyımlılıǵı 3-5 litrdi quraydı. Negizinde asqazannıń sıyımlılıǵı bir adamnıń ózinde de hár qıylı bolıp, ol kóp sebeplerge (organnıń awqat penen tolıw dárejesine, asqazan bulshıq etleriniń tonusına, adamnıń jasına hám t.b) baylanıslı.
Asqazannıń tómendegi tórt bólimi bar:

1. 
   kiriw (kardiya) bólimi,
   
2. 
   túbi (asqazannıń joqarǵı bórtip shıqqan bólimi)
   
3. 
   denesi (asqazannıń kiriw bólimi hám túbi menen shıǵıw bólimi ortasındaǵı úlkenirek bólegi), hám
   
4. 
   shıǵıw (pilorus) bólimi asqazannıń denesinen tómende hám oń tárepte jatqan, asqazannıń on eki eli ishekke ótiw jerindegi taqalıp turǵan eń tar bólimi.
   

Asqazanǵa kiriw tesigi (qızıl óńeshtiń asqazanǵa ótiw jerindegi tesigi), hám shıǵıw tesigi yaki dárwazası (asqazannıń on eki eli ishekke ótiw jerindegi tesigi) aldınǵı hám arqa diywalları, sonday-aq eki iymekligi kishi hám úlken iymeklikleri ajıratıladı. Kishi iymeklik asqazannıń joqarǵı shetinde, úlken iymeklik bolsa tómengi shetinde jaylasadı.
Asqazannıń diywalı tórt qabattan: 1- ishki qabat – sliz perde, 2- sliz astı qabat, 3- bulshıq et qabatı hám 4- sırtqı qabat – serroz perdeden ibarat




36-súwret. Asqazannıń dúzilisi. A) 1-asqazannıń túbi; 2- kiriw bólimi; 3-shıǵıw bólimi; 4- on eki barmaq ishek;. 5- slizisli qabat búrmeleri; B). 1-slizisli qabat; 2- slizisli qabat astı qabatı; 3- bulshıq etli qabat; 4- seroz qabatı.

Jińishke ishek

Jińishke ishek (intestinum tenue) orta ishekten payda bolǵan. Jińishke ishek asqazannıń pilorus bóliminen baslanadı. Bawırda hám asqazannan tómenirekte, kindiktiń tusında hám kishi shanaq boslıǵında bir qansha qabırǵalar payda etip, jińishke ishektiń juwan ishekke ótiw jerinde tamamlanadı. Jińishke ishek uzınlıǵı 5 m shamasında, jińishke ishektiń diametri basınan keynine qaray kishireyip baradı.
Jińishke ishek úsh bólimnen turadı. On eki eli ishek, ash ishek hám janbas ishek. On eki eli ishek kelte (27-30 sm) bolıp, asqazannıń shıǵıw bóliminen (1-bel omırtqasınıń) tusınan baslanadı. Ońǵa hám arqaǵa baǵdar alıp, tez arada qayrıladı hám úshinshi bel omırtqasınıń tusında tómenge túsedi, soń jáne qayrılıp joqarıǵa baǵdar aladı, ekinshi bel omırtqasınıń tusına jetkennen soń ash ishekke ótedi. On eki eli ishektiń hámmesi I-II- bel omırtqalarınıń denelerinen oń tárepte, qarınnıń
arqa diywalı tárepinde jatadı hám kóp bólimi qarın perdesiniń artında qaladı. On eki eli ishek qayrılıp jaylasqanlıqtan taǵa formasına iye boladı.