Тема: Анатомия панинин классификациясы рауажланыу тарийхы хам уйрениу методы

Júrek

Júrek (cor) - bulshıq etten dúzilgen aǵza bolıp, kókirek kletkasında jaylasqan. Júrek adam omiriniń aqırǵı minutına shekem birdeyine toqtawsız qısqarıp, (sistola) keńeyip (diastola) turadı hám pútin oganizmge qan jetkerip beredi. Solay etip júrek organizmdegi qan aylanıs sistemasında áhmiyetli orın iyeleydi hám oraylıq aǵzalardıń biri esaplanadı. Orta jasar adamnıń júregi minutına orta esapta 70-75 márte bir sutkada bolsa 100.000 márte qısqaradı. Bul waqıttıń ishinde 20 tonna júkti bir metr biyiklikke kóteriw kúshine teń degendi bildiredi.

50-súwret. Júrektiń duzilisi.

1-ókpe baǵanası (stvol); 2-ókpe arteriyasınıń qaqpaǵı (klapan); 3- joqarı gewek vena, 4-oń táreptegi ókpe arteriyası; 5- oń táreptegi ókpe venaları; 6- oń júrek aldı; 7- úsh qaqpaqlı klapan; 8- oń qarınsha; 9- tómengi gewek vena; 10-túsiwshi aorta; 11- qarınshalarara tosıq; 12-
shep qarınsha; 13- mitral klapan; 14- aortal klapan; 15- shep júrek aldı; 16- shep táreptegi ókpe venaları; 17- shep táreptegi ókpe arteriyası;18- aorta yarım sheńberi.
Júrektiń ortasha awırlıǵı erkeklerde 300 gramm háyellerde bolsa 220-250 gramm átirapında.
Adamda júrek kókirek kletkasınıń shep tárepinde ornalasqan. Kokirek kletkasınıń ústinen júrektiń shegaraların barmaq penen urıp kóriw jolı (perkussiya) arqalı anıqlaw múmkin. Kókirek kletkasınıń ústingi tárepi barmaq penen urılǵanda júrek turǵan jer buwıq dawıs beredi, basqa jerlerde bolsa tınıq dawıs esitiledi. Usı dawıslarǵa qarap júrek shegaraları anıqlanadı.
Júrektiń ústingi shegarası shep tárepten úshinshi qabırǵa átirapında, oń táreptegi shegarası tós súyeginen 1 sm ońda, astınǵı shegarası shep tárepten kókirek bezi sızıǵınan 1 sm ońda jatadı.
Júrektiń uzınlıǵı (úlken adamlarda) 14,5 sm keńligi 10,5 sm, denege salıstırǵandaǵı salmaǵı 1:200 yaki 1:175 boladı.
Adam júregi tórt kameralı bolıp, eki bolmesheden hám eki qarınshadan ibarat. Júrektiń joqarǵı tárepin qarınshalar payda etedi. Júrek oń hám shep bólimlerge bólip qaralǵanda, oń tárepte ornalasqan bólmeshe hám qarınsha, oń bólmeshe hám oń qarınsha, shep táreptegileri shep bólmeshe hám shep qarınsha delinedi. Eki bólmesheniń qılatuǵın jumısı shama menen bir qıylı bolǵanlıǵı ushın (olar ózlerindegi qandı qarınshalarǵa ótkerip beriw wazıypasın óteydi) olardıń diywallarıda bir qıylı qalıńlıqta dúzilgen. Al qarınshalardıń atqaratuǵın jumısı hár qıylı bolǵanlıǵı ushın olardıń diywalları hár qıylı qalıńlıqta boladı. Shep qarınshanıń diywalı oń qarınshanıń diywalına qaraǵanda qalıńraq boladı, sebebi oń qarınsha qandı jaqın jerge (ókpege) shep qarınsha bolsa uzaq jerge (pútin denege) shıǵarıp beredi.
Qarınshalardıń joqarı bóliminde tesikler ornalasqan. Hár bir qarınshada ekewden tesik bolıp, bul tesikler arqalı qan ótip turadı.