Технологияси

5. Кеч кузда экиш.
Бу муддатда баҳорда экиладиган пиѐз, илдизмевалар, 
картошка ва икки йиллик сабзавотлар экилиб, майсаларни баҳорда ундириб олишга 
мўлжал-ланади. Шунинг учун экинларни кеч кузда экишга доимий совуқ кунлар 
бошланиши билан, одатда, ноябр - декабрнинг бошларида киришилади. Экинларни 
ҳаддан ташқари ерга экиш, уларнинг бевақт-куздаѐқ униб чиқишига ва ѐш 
ниҳолларнинг совуқда нобуд бўлишига олиб келади. Кеч кузда экилган уруғлар 
баҳорда экилганига нисбатан бирмунча эрта униб чиқади, аммо ўсимликларнинг 
кейинги ўсиши ва ривожланиши баҳор-дагидек шароитларда боради. 
Кеч кузда экиладиган сабзавотларни баҳорда секин етиладиган ва шу сабабли 
уларни ўз вақтида экишга имконият бўлмайдиган, жумладан, ўтлоқ-ботқоқ ѐки 
торфли-ботқоқ ерларга экиш тавсия қилинади. Бироқ кеч кузда экилган картошка ва 
икки йиллик сабзавот экинлари уруғини совуқ ўрта хавфи туғилади, ниш беқарор 
келган, йилларда, яъни совуқ ҳаво бирданига иссиқ ҳаво билан алмашинганда кузда 
экилган илдизмеваларнинг кўпинча эркаклаб кетиш, ҳоллари кузатилади. Шунинг 
учун кеч кузда экиладиган экинларни қиши қаттиқ келадиган ва қор қоплами қалин 
бўладиган тоғ олди районларида экиш ишончлидир. 
Эрта баҳор ва кеч кузда экиладиган экинлар уруғи, одатда, текис ерга экилади 
ва майсалар кўрингандан кейин, суғориш эгатлари олинади. Лекин мақсад 
уруғларни мумкин қадар тезроқ ундириб олиш ва ҳосилни эртароқ етиштириш 
бўлса, бундай ҳолларда уларни пушта-эгатларга экилгани маъқул, чунки пушталар 
қуѐшда яхши қизийди. 
Кеч баҳорги, ѐзги ва кузги сабзавотлар олдиндан тайѐрлаб қўйилган ѐки экиш 
билан бир йўла олинган эгатларга экилади. Экиш олдидан ѐки экиб бўлгандан 
кейин ер дарҳол суғорилади. 
Кўчатлар пуштанинг бир ѐки иккала томонга ўтқази-лиши мумкин. 
Пушталарнинг бир томонига ўтқазилса, экинларни механизмлар ѐрдамида ишлаб 
анча осон кўчади. Лекин пушталарнинг икки томонига ўтқазилганда гектар-лардаги 
туп сони бир томонга экилганига қараганда бирмунча кўп бўлади. Палак отиб 
ўсадиган полиз экинлари, бодринг ѐки помидор (агар қозиқларга бойланмаса), 
одатда, пушталарнинг икки томонига экилади. 
Сабзавот экинлари турига, экиш муддатига, жойига, ҳосилдан фойдаланиш 
йўналишига ва бошқа шароитларга қараб ҳар хил усулларда экилади (3-расм). 
1. Сочма усул.
Сочма қилиб экиш усулидан кўчат етиштиришда, шунингдек, 
очиқ ерларда кўкат экинлар ўстиришда фойдаланилади.