Tayanch tushunchalar: didaktika, ta’lim tizimi, ta’lim maqsadi, ta’lim vositalari, bilim ko’nikma, malaka Key words

Таълим тамойиллариўқитиш асосида ётадиган, таълим ва
уни ташкил этиш жараёнини ташкил этиш мазмуни, шакл,
метод ва воситаларинитанланишини белгилайдиганбошланғич асослардир

Ta’lim jarayonida quyidagi tamoyillar ustuvor xarakter kasb etadi: ijtimoiy-g’oyaviylik; onglilik va faollik; ilmiylik va tushunarlilik; ko’rgazmalilik; mustahkamlik; tarbiyalovchi xarakterga egalik; fundamentallik va amaliy yo’nalganlik (ta’limning hayot bilan, nazariyaning amaliyot bilan bog’liqligi); tabiat bilan uyg’unlik; madaniy taraqqiyot bilan uyg’unlik; ta’limning o’quvchilar yoshi va individual xususiyatlariga mos kelishi; insonparvarlik; oqilona talabchanlik bilan bola shaxsini hurmat qilishning muvofiqliligi; pedagogik hamkorlik.

TA’LIM TAMOYILLARI

TA’LIM TAMOYILLARIGA XOS XUSUSIYaTLARGA UMUMIY TAVSIF

TA’LIMNING ILMIYLIK TAMOYILI

Ilmiy bilimlar haqqoniy voqelikni inson ongida aks ettishidir. Tevarak-atrofni o’rab olgan dunyoning qonuniyatlarini, narsa va xodisalarning xossalarini va ularning o’zaro aloqalarini aks ettiruvchi bilim ilmiy bilimlar hisoblanadi. Ilmiy bilimlar tajribalar, tekshirishlar, tahlil qilish, isbotlash kabilarni talab etadi. Insoniyat ilmiy bilimlarini kengaytirib borgan sari haqiqiy voqelikka ma’lum darajada yaqinlashib boradi. Ilmiy jihatdan isbotlanmagan bilimlar ham mavjud va bu bilimlarni hali inson tahlil qilishi va chuqurroq o’rganishi kerak bo’ladi. Ta’lim jarayonida biz talabalarga isbotlab bo’lingan, aniqlangan va bu bilimlarni hali inson tahlil qilishi va chuqurroq o’rganishi kerak bo’ladi. Ta’lim jarayonida biz talabalarga isbotlab bo’lingan, aniqlangan va amaliyotda tekshirib ko’rilgan bilimlarni etkazishimiz lozim. Ta’limning ilmiyligi o’quvchi-talabalarning o’quv materiallaridagi qonuniyatlarini aks ettirish, tushunish va o’zlashtirishi uchun to’g’ri sharoit yaratish maqsadida zarurdir. Nazariy qoidalarni tushunish-materialini ilmiy asosda izohlab berishning muhim belgisi bo’lib, u o’quvchi-talabalarning fikrlash faoliyatini xususiyatlarini belgilaydi. Ilmiy bilimlar ilmiyligicha qolib, voqeylikni har xil darajada aks ettirishi mumkin. Ilmiy izoh ta’limning hamma bosqichlarida ilmiylik qoidalari vazifalaridan biri nazariy ma’lumotlar tevarak-atrofdagi dunyoni qanchalik chuqur aks etganligi nuqtai nazaridan biri nazaridan bilib olishdir. Ilmiylik qoidasi barcha guruhlardagi va turli ta’lim muassasalaridagi o’quvchi-talabalarga o’rganish uchun ilmiy jihatdan ishonarli, amalda sinab ko’rilgan ma’lumotlar berilishini talab etadi. Ilmiy bilimlarni egallash jarayonida o’quvchi-talabalarda ilmiy dunyoqarash e’tiqod tarkib topadi. Tafakkur rivojlanadi. Etuk milliy kadrlarni tarbiyalab etishtirish uchun xozirgi zamon fan-texnikasining rivoji darajasidagi ilmiy bilimlarni egallashga erishish muhim. Shu bilan bir qatorda o’quvchi-talabalarni ilmiy-tadqiqot usullari bilan ham tanishtirib borish maqsadga muvofiq. Ilmiylik ta’limning mazmuniga ham, usullariga ham aloqadordir, ya’ni darsliklar o’quv qo’llanmalar, o’quv dasturlari, o’quv rejasi, ilmiy asosda yaratilishi lozim.