Tayanch tushunchalar Chig‘atoy gurungi

19q9 yilning 1h noyabrida matbuotda «Rus grafikasi asosida tuzilgan yangi O‘zbek

alifbesi» ning proekti muhokama uchun e`lon qilinadi. Unga quyidagi harflar kiritilganligini

ko‘ramiz. a, b, v, g, d, e (yo), j, z, i, y, k, l, m, n, o, p, r, s, t, u, f, x, ts, ch, sh, h, `,O‘, `, e, yu, ya, ,

ch, q, g‘, h , n.

1940-yilning 26–28-martida Toshkentda yangi O‘zbek alfaviti va orfografiyasi

masalalariga bag‘ishlangan Respublika ilmiy kengashi bo‘lib ota’di. Kengash alifbo loyihasi

bo‘yicha bildirilgan fikrlarni hisobga olib, unga quyidagi o‘zgarishlarni kiritadi, a)»O‘» va «h»

harflari alifbodan chiqariladi. b) «ch», «h», «« harflari «j», «h» va «O‘» bilan almashtiriladi. v)

1 Қаранг: Протокол совещания научных работников УзНИИЯЛ им А.С.Пушкина // Центральный

Архив АН Республики Узбекистан, фонд №4, опись №2, ед.хр. №30,стр.9-10.

2 Қаранг: Тематический план работы Института языка и литературы на 1939 год// Центральный Архив

АН Республики Узбекистан, фонд №4, опись №2, ед.хр.№33.-с.110.

1 Қаранг: А,С.Пушкин номидаги Тил-адабиёт илмий текшириш институти μузурида ´збек янги

орфографияси проекти ва унинг муμокамаси μа³ида ча³ирилган сессиянинг стенограммаси 1939 йил 25-27

март. Тошкент // ¤збекистон Республикаси Фанлар Академиясининг марказий архиви, фонд №4, опись №2,

ед.хр.№35 (инвентарь №34). –с.1-39

2 Қаранг: "¤³итувчилар газетаси". 1939. 23 октябрь.

«yo» mustaqil harf deb belgilanadi. Natijada loyiha quyidagi harflarni O‘z ichiga oladi ,a, b, v,

g, d, e, yo, j, z, i, y, k, l, m, n, o, p, r, s, t, u, f, x, ts, ch, sh,` , `,e,yu,ya,O‘, j, q, g‘, h, n.1

Uchinchi davr, 1940-yilning 5-8 mayida O‘zbekiston Respublikasi Oliy Kengashining 1-

chaqiriq III sessiyasi bo‘lib ota’di. Sessiya o‘zining 8-maydagi yig‘ilishida rus grafikasiga

asoslangan yangi O‘zbek alifbosining 35 harfdan iborat quyidagi loyihasini tasdiqlaydi, a, б, в, г,

д, e, ё. ж, з, и, й, к, л, м, н, o, п, р, с, т, у, ф, x, ц, ч, ш, ъ, ь, э, ю, я, ў, қ, ғ, ҳ.

Oliy Kengash O‘zbekistonning barcha xalq komissar-liklariga, respublika muassasalariga,

mehnatkashlar depu-tatlari kengashlarining oblast` ijroiya komitetlariga res-publikada

lotinlashtirilgan yozuvdan yangi alifbega ko‘chish ishlarining hammasini ikki yil ichida

o‘tkazish, bu ishni 1942-yilning 1 yanvarigacha tugallash majburiyatini yuklaydi.2