Tayanch tushunchalar Chig‘atoy gurungi

1938-yilning boshlarida O‘zbekiton Fanlar Komitetining A.S.Pushkin nomli Til-adabiyot

institutida A.K.Borovkov (rahbar), Olim Usmonov, Faxri Kamolov, B.Avizovlardan iborat

maxsus mualliflar guruhi tuzilib, unga lotin grafikasi asosidagi O‘zbek alifbosi va orfografiyasini

matbuotda bilidirilgan fikrlar asosida qayta ko‘rish va takomillashtirish vazifasi yuklatiladi1

1938-yilning 9-dekabrida lotin grafikasi asosidagi O‘zbek alifbosi va imlosining

yuqoridagi ishchi guruh tomonidan tayyorlangan yangi loyihasi muhokama uchun matbuotda

e`lon qilinadi.2 Loyihada alifbo sirasiga quyidagi o‘zgarishlar kiritilganligini ko‘ramiz, a) «e»

harfi alifbodan chiqariladi, uning vazifasi «a» harfiga yuklanadi. b) kuchsiz lablangan « «

unlisi uchun alifboga usti chiziqli «a» harfi kiritiladi. v) alifbodagi harflar tartibi qisman

o‘zgartiriladi, ς q, o, ,h,η harflari alifbo oxiriga olinadi. Natijada alifbo loyihasi quyidagi q0

harfdan tarkib topadi, a,b,v,g,d,e,z,z,i,j,k,l, m,n,ā,o, p,r,s,t,u,f,x,c,s, ς,q,o ,h, η,`(apostrof).

Loyihada bevosita imlo bilan bog‘liq o‘zgarishlar borligi ham ma`lum bo‘ladi, «-gan» va

«-o an»,»-gac» va «-o ac», «-gunca» va»-o unca»,»-ga» va «-o a», «-mak» va «-maq», «-rak»

va «raq» kabi juft qo‘shimchalarning ingichka va yo‘g‘on variantlaridan faqat bittasi imlo uchun

standart sifatida belgilanganligini, ksi, pcaq kabi so‘zlarning birinchi bo‘g‘inida qisqa «i»

unlisining yozilishi (kisi, picaq kabi), jazuci, toquci kabi so‘zlarning jazuvci, toquvci shaklida bir

«v» qo‘shib yozilishi qoidalashtirilganligini ko‘ramiz.