Таълим вазирлиги самарқанд иқтисодиёт ва сервис институти

1.4. Бошқарув фаолиятида маъмурий менежментга эҳтиёжнинг туғилиши
Ижтимоий тизимларини бошқариш жараёни узоқ даврга эга тарихни ичига олади. Ибтидоий жамоа тузумида одамлар гуруҳларга бўлиниб яшай бошлаганидаёқ, уларни йулбошчи бошқарган. Ёввойи ҳайвонлардан ва душманлардан ҳимояланиш (мудофаа фаолияти), гуруҳда тартибни ўрнатиш ва сақлаш (сиёсий фаолият) ҳамда (иқтисодий фаолият) чекланган ресурслар (озиқ-овқат, қурол-яроғ, кийим-кечак)га эгалик қилиш ва тақсимлашда (иқтисодий фаолият) бошқарувга зарурият туғилган. Кейинчалик эрамиздан аввалги 3000-2000 йилларда Мисрда давлат бошқарув санъати тараққий этган. У ерда қурилган эҳромлар катта ташкилотлик ва уюшқоқлик, пухта режалаштиришни талаб этган. Кадимги Юнон давлати, Рим империяси, Яқин Шарқ давлатларида бошқарув санъати кенг тараққий этган.
Марказий Осиёда Ўрта асрларда Амир Темур, Бобурийлар, Шайбонийлар даврида ҳам давлат бошқаруви санъат даражасига етган бўлсада, бошқарув назарияси илмий жихатдан ривожланган деб бўлмайди. Амалиётда бошқарув бошқаларнинг хатоларини ўрганиш ва орттирилган тажриба асосида амалга оширилар эди. Саноат революцияси натижасидаги ривожланиш билан XIX-асрнинг биринчи ярмида Англияда, кейинчалик АКШда капиталистик муносабатлар вужудга келди. Йирик корхоналар очила бошлади. Бу даврда уч даражадаги бошқарув ажралиб чиқди: юқори, ўрта ва қуйи даражалар. Ишлаб чиқариш жараёнида қуйи буғин менежери - мастер лавозими пайдо бўлди.
Бошқарувнинг фан сифатида шаклланиши ва ривожланиши бир нечта илмий йўналишларнинг вужудга келишига олиб келди. Бу мактабларнинг илмий қарашлари бир-бирини инкор этмаган ҳолда менежмент билимлари ривожланиш тарихининг маълум даврларида шаклланди ва тараққий этди (1.1-жадвал)
1.1-жадвал.
Бошқарув мактабларидаги илмий билимларга тизимли ёндашув

Бошқарув мактаблари номи